«قَالَ الصَّادِقُ (ع): مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ وَ لَمْ یَخْضَعْ لِلَّهِ وَ لَمْ یَرِقَّ قَلْبُهُ وَ لَا یُنْشِئُ حَزَناً وَ وَجَلًا فِی سِرِّهِ فَقَدِ اسْتَهَانَ بِعِظَمِ شَأْنِ اللَّهِ تَعَالَى وَ خَسِرَ خُسْرَاناً مُبِیناً»؛
توجّه کنید این مطلب، یک هشدار بزرگی از امام صادق علیه السلام برای خوانندگان و قاریان قرآن است. حضرت میفرماید: هر کس قرآن را بخواند، ولی قلبش خاضع نباشد و در حین قرائت، حزن و اندوهی در دلش پیدا نشود، بداند که«فَقَدِ اسْتَهَانَ بِعِظَمِ شَأْنِ اللَّهِ»؛چنین قاری قرآنی، عظمت و شأن الهی را در خودش پایین آورده است، «وَ خَسِرَخُسْرَاناًمُبِیناً»؛ و این قاری، زیان روشنی را در خودش پدید آورده است و چه زیانی بالاتر از این که مثلاً یکی آمده و با شما حرف میزند، ولی حواس شما جایِ دیگری باشد؛ این یک نوع توهین و تحقیر است. اگریک نفر به زیارت و دیدار شما بیاید، ولی شما به او توجّه نکنی، به حرفهایش گوش ندی و حواستان جای دیگری باشد، این تحقیر و توهین به مخاطب شما است. نمازگزار در نماز، با خدا حرف میزند، ولی در قرائت قرآن، عکس نماز است؛ یعنی خدا با او صحبت میکند؛ قاری قرآن باید بشنود که از آنجا چه میگویند؛ چون حضرت جبرئیل در روزها و سالیان مدید، آیات و سُوَر قرآنی را از آسمان بر قلب گشادۀ پیامبر وحی کرده بود. ما هم که میخواهیم قرآن بخوانیم، باید خودمان را جای پیامبر گذاشته و بگوییم که جبرئیل از طرف خدا برای ما میخواند و این قرآن، همین الان وارد شده است و خدا دارد با ما صحبت میکند، ولی اگر قلب ما خاشع، خاضع و نورانی نباشد، قرآن در دل ما نمینشیند و اینجا به عظمت خالق توهین شده است؛ چون او با ما صحبت میکند، ولی حواس ما جای دیگری است.
نیازهای سهگانۀ قاری قرآن و نتایج آنها
«فَقَارِئُ الْقُرْآنِ مُحْتَاجٌ إِلَى ثَلَاثَهِ أَشْیَاءَ»؛ امام صادق (ع): میفرماید: قاری قرآن هنگام قرائت، به سه چیز نیاز مبرم دارد که این صفات سهگانه و آداب قرآن را باید قبل از قرائت در خودش تحصیل کند. حالا ببینیم این سه خصوصیت چیست؟
فرمود: «قَلْبٍ خَاشِعٍ وَ بَدَنٍ فَارِغٍ وَ مَوْضِعٍ خَالٍ»؛ اول: باید در قلب قاری قرآن خشوع پیدا شود،
دوم: باید بدن قاری قرآن از کارهای غیر تلاوتی فارغ باشد؛ یعنی چشمش به جایی نباشد، دستش به کاری نباشد. همانطوریکه باید قلبش پیش خدا باشد، بدنش هم نباید غیر از خدا، به امور و کاری مشغول باشد.
سوم: محلی که قرآن میخواند، مکانی باشد که خلوتگاه قرائت حساب شود. در جای شلوغی که قلب او را مشغول میکند، قرآن تلاوت نکند، بلکه باید جای خلوتی باشد تا بتواند بهرۀ معنوی از قرآن ببرد.