17 ژانویه, 2024

کد مطلب : 31400

برشی از کتاب عرفان اهل بیتی

آثار از بین بردن حرص

اگر عجله کنی، توکل نکنی و رضای به آن‌چه مقسوم است را هم از دست بدهی، همۀ این‌ها موجب می‌شود در محضر خدا شرمنده بشوی.

آثار از بین بردن حرص

«قَالَ الصَّادِقُ علیه السلام لَا تَحْرِصْ عَلَى شَیْ‏ءٍ لَوْ تَرَکْتَهُ لَوَصَلَ إِلَیْکَ»{۱} امام صادق علیه السلام می‌فرماید‌‌‌‌: روی چیزی که اگر به دنبالش نروی به تو خواهد رسید، حرص نورز؛ یعنی رزق و روزی مقدّر است. ما از یک‌ جهت وظیفه داریم کسب‌وکار کنیم و از یک‌جهت هم نباید به کسب و کارمان اعتماد کنیم و نگوییم که این کسب و کار روزی دهندۀ ما است.

رزق را باید از خدا بدانیم، نهایت این‌که خداوند بدون اسباب در این دنیا چیزی را به ما نمی‌دهد. برای هر چیزی یک سببی قرار داده است، این کسب‌وکار و فعالیت یک نوع سببی است و خودش فرموده که شما باید این راه را بروید، ولی دیگر نباید در این طلب و فعالیتی که انسان می‌کند، حرص و آز و طمع داشته باشد که بیش از چیزی که در علم خداوند تقدیر شده، آن را بطلبد؛ باید به هر مقداری که دستش آمد یا نیامد، راضی باشد؛ ممکن است یک‌وقت اصلاً نیاید.

«وَ کُنْتَ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى مُسْتَرِیحاً مَحْمُوداً بِتَرْکِهِ»؛ اگر حرص، آز و طمع‌های زیاد را از نَفست بیرون کنی در پیشگاه خدا پسندیده خواهی شد، خودت هم راحت می‌شوی.

«وَ مَذْمُوماً بِاسْتِعْجَالِکَ فِی طَلَبِهِ»؛ اگر بخواهی عجله کنی که هنوز وقتش نرسیده باشد، زودتر از وقتش این در و آن در بزنی، بدان که در پیشگاه او پسندیده نخواهی بود، بلکه مورد مذمّت او قرار می‌گیری.

«وَ تَرْکِ التَّوَکُّلِ عَلَیْهِ وَ الرِّضَا بِالْقَسَمِ»؛ اگر عجله کنی، توکل نکنی و رضای به آن‌چه مقسوم است را هم از دست بدهی، همۀ این‌ها موجب می‌شود در محضر خدا شرمنده بشوی.

«فَإِنَّ الدُّنْیَا خَلَقَهَا اللَّهُ تَعَالَى بِمَنْزِلَهِ الظِّلِّ إِنْ طَلَبْتَهُ أَتْعَبَکَ وَ لَا تَلْحَقُهُ أَبَداً وَ إِنْ تَرَکْتَهُ تَبِعَکَ وَ أَنْتَ مُسْتَرِیحٌ»؛ امام صادق علیه السلام می‌فرماید: مثالی برای شما می‌زنیم که از خود شماست؛ انسان وقتی زیر آفتاب راه می‌رود سایه می‌اندازد؛ این سایه واقعیّت ندارد، آن‌که واقعیّت دارد همان شخص است نه سایه‌اش. حالا شما بخواهی این سایه را مثل خود شخص، یک شخصی دیگر بدانی و بگویی این جدای از من است، من به دنبالش بروم. هر چه به دنبالش بروی به‌جایی نمی‌رسی، چیزی هم به دستت نمی‌آید، خودت را هم خسته کردی، ولی اگر به دنبال این سایه نروی، خودت راهِ خودت را بروی، پشت سرت هم دارد این سایه می‌افتد. شما که جلو می‌روی، آن سایه از عقب، دنبالت می‌آید، دیگر نمی‌خواهد تو دنبالش بروی.

«وَ أَنْتَ مُسْتَرِیحٌ»؛ تو هم به آن سایه هیچ توجه نداری و در آرامش خودت هستی. حضرت علیه السلام می‌فرماید: تمام این دنیا به‌منزلۀ یک سایه است، چرا خودت را خسته می‌کنی؟ دائم سه شیفت کار می‌کنی، مدام به فکر این هستی که فردا صبح شود کجا برویم؟ از کجا پیدا کنیم؟ چه‌کار کنیم؟ در تجربه ثابت شده که اگر شما دنیا را به حال خودش رها کنی او به طرفت می‌آید، ولی اگر تو به دنبال دنیا بروی، دنیا از دستت می‌رود؛ این مسئله تجربه‌شده است.

کسانی که تعلّق‌شان نسبت به دنیا کم و توکّل‌شان به خدا زیاد می‌شود، دنیا در دست و پای آن‌ها می‌آید، ولی بازهم توجه نمی‌کنند، مددهای غیبی و الطاف الهی آن‌ها را می‌گیرد؛ مخصوصاً طالبان علم که در مورد آن‌ها حدیث داریم نباید زیاد این در و آن در بزنند.

طلبه رزقش مکفول است، ولی می‌بینیم بعضی از همین طلبه‌ها آن‌قدر خودشان را به زحمت می‌اندازند که حد و حساب ندارد، درحالی‌که ما باید به آن روایت‌هایی {۲} که از اهل بیت علیهم السلام رسیده باور کنیم که فرمودند: طلبه رزقش مکفول است. البته منظور از این طلبه، نه این طلبه‌ای است که شما فکر کنی برود در حوزۀ علمیه، شب و روز درس بخواند طلبه می‌شود.

طالب خدا، آیا طالب کمالات الهی طلبه نیست؟ چرا ما نباید کلام اهل بیت علیه السلام را بفهمیم؟ این‌همه روایت در باب معرفت الله و معرفت النَّفس آمده، این‌همه تأکید در این‌که انسان باید رذایل را ترک کند و فضایل را پیدا کند، توجهش به خدا و آخرت زیاد باشد؛ همۀ این‌ها را کنار بگذاریم بعد بگوییم طلبه آن است که کتاب بر دارد درس بخواند و مدرک روی مدرک و مرتبه روی مرتبه زیاد کند. اصلاً آمد علامۀ عصر و أعلم العُلما شد، ولی در عمل کم آورد، این‌ همه علوم به چه دردش می‌خورد؟ باید کاری کرد که به درد خود آدم بخورد. ما علم و دانش را دائم انبار کنیم، ولی در عمل آن‌چنان پیشرفت لازم نداشته باشیم، همۀ این‌ها برای ما وزر وبال می‌شود؛ چون در صحرای قیامت جاهل را می‌آورند، عالم را هم می‌آورند. عالم را دو برابرِ جاهل مؤاخذه می‌کنند؛ می‌گویند: تو که عالم بودی چرا درست رفتار نکردی؟ چرا درست گفتار نکردی؟ چرا راه خدا را درست نرفتی؟

پی نوشت :

۱-مصباح الشریعه

۲-«مَنْ طَلَبَ العِلمَ‏ تَکَفَّلَ اللَّهُ بِرِزقِهِ»؛ پیامبر اکرم صل الله علیه و آله می‌فرماید: کسی که علم و دانش را طلب کند، خدا روزی‌اش را ضمانت می‌کند. قضاعی، شرح فارسى شهاب الأخبار، ص ۱۵۶٫

منبع: کتاب عرفان اهل بیتی در شرح «مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه»، فصل سی ام: حرص– از تألیفات آیت الله حاج شیخ محمدصالح کمیلی خراسانی حفظه الله

علاقه‌مندان جهت خرید و مطالعه کتاب می توانند از طریق همین لینک اقدام فرمایند.

لینک کوتاه : https://www.komeily.com/?p=31400

مطالب مشابه

مرگ دیگران عبرتی برای بیداری/خطر نماز نخواندن و علوم غریبه

مجموعه سخنرانی‌های آیت الله کمیلی خراسانی «حفظه الله» در ماه ذی القعده

شرح کتاب چهل حدیث- ادامه شرح حدیث دهم با موضوع هوای نفس

شرح کتاب چهل حدیث- شرح حدیث دهم با موضوع هوای نفس

هفت آفت حرص در کلام حضرت امام صادق (ع)

مقدمات سعادت در دنیا و آخرت

بسته صوتی شرح کوتاه ادعیه روزانه ماه مبارک رمضان

بیانات آیت الله کمیلی در ۴۲ امین سالروز عروج آسمانی آیت الحق سید هاشم حداد

چاپ کتاب ارزشمند «تسبیحات کائنات»

بسته صوتی شرح ادعیه روزانه ماه مبارک رمضان

نظرات

کلام استاد

کلیپ صوتی

زیارت و دیدار حضرت صاحب الزمان (عج)

ویژه نامه

مجموعه سخنرانی‌های آیت الله کمیلی خراسانی «حفظه الله» در ماه ذی القعده

تقویم سلوکی

اعمال ماه ذی القعده

مناسبات ماه ذی القعده

ماه ذى القعده ، نخستین ماه ازماههاى حرام است که در آنها جنگ، حتّى با دشمنان اسلام حرام است; مگر این که جنگ برمسلمین تحمیل شود (سه ماه دیگر از ماههاى حرام، ذى الحجّه، محرّم و رجب است) آتش بس در این چهار ماه وسیله اى براى آرامش جامعه و توفیق براى حجّ وعبادت، حلّ مشکلات اقتصادى و بازنگرى در امر جنگ و یافتن نقطه پایان براى آن و سپس مرهم نهادن بر زخم هاى جانکاه ناشى از آن است. ماهى است که زوّار خانه خدا از اطراف و اکنافِ جهان به سوى خانه خدا حرکت مى کنند، گروهى به مدینه مى روند و قبر پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) و قبور ائمّه هدى(علیهم السلام) را زیارت مى کنند و آثار تاریخى که در جاى جاى این خاستگاه اسلامى وجود دارد را مى بینند و غرق لذّات روحانى مى شوند (هرچند نابخردان و جاهلان، بسیارى از این آثار عظیم و گرانقدر را از میان برده اند) گروه دیگرى راهى مکّه مى شوند و با انجام مناسک «عمره تمتّع» در انتظار مراسم بزرگ عبادى سیاسى حج مى نشینند و با طواف کعبه و شرکت درصفوف پرشکوه جماعت، روح و جانشان را تازه مى کنند . سیّد بن طاووس در فضیلت این ماه مى گوید: «ماه ذى القعده ماهى است که به هنگام شدّت و گرفتارى، زمان خوبى براى دعاست، و براى رفع ظلم و ستم و دعا بر ضد ظالم مؤثّر است. همچنین مى گوید: «این ماه «ماه اجابت دعاها» نامیده شده است; لذا باید اوقاتش را غنیمت شمرد و در آن روزه حاجت گرفت.