جلسات درسی/ شرح رساله سیر و سلوک سید بحرالعلوم

۲۶ آبان, ۱۳۹۴

کد مطلب : 3760

نفی خواطر

بسم الله الرّحمن الرّحیم

و به نستعین الحمد لله رب العالمین و صلّی الله علی محمّد و آله الطاهرین

نفی خواطر موضوعی بسیار حساس و مورد نیاز سالکین است، که خیلی از أهل سیر و سلوک در این باره ناراحت هستند و گله می‌کنند، که ما سال‌ها است در این راه هستیم و هنوز موفق نشدیم که به نفی خواطر برسیم و این ما را آزار می‌دهد.

(اهل سلوک می‌گویند) وقتی می‌خواهیم ساعتی با خدای خودمان خلوت کنیم، دعایی بخوانیم، قرآنی بخوانیم و یا نمازی بخوانیم، می‌بینیم که خواطر از همه سو به ما حمله کرده و هجوم می آورند؛ لذا افکار و خواطر متشتت، ما را خیلی اذیت و آزار می‌دهد و نمی‌گذارد در آن ساعتی که ما برنامه ریزی کرده ایم با محبوب خودمان خلوت کنیم و گفتگوی روحی و مناجاتی معنوی انجام دهیم و از گفتگوی با معبود و معشوق خودمان لذت ببریم؛ (چون) می بینیم در ذهن مان یکسری مسائل مادی، شیطانی، جنسی و غیر جنسی وارد می شود و خلاصه آن ساعت ما را به کثافات فکری آلوده می‌کند.

(سوال می‌شود) چه کار کنیم که خود را از دست این همه خواطر و این همه افکار پراکنده نجات دهیم و رها شویم؟ بنده عرض می‌کنم که اگر بخواهیم مسأله نفی خواطر را به صورت کامل به آن برسیم، (باید بدانیم که) این موضوعی پیش پا افتاده که در دسترس همه باشد نیست، این موضوع و مطلبی مهم است که به راحتی و به زودی به دست نمی آید و تا رسیدن به آن راه زیادی هست، ولی به صورت تدریجی امکان دارد.

یک سالک باید خودش را مایوس نکند و به تدریج با اربعین ها، با ریاضت‌ها، با دستورات، این راه (رسیدن به نفی خواطر) را طی کند؛ اما این که از اول بگوید ما بهش نمی‌رسیم و یا ما این را در خودمان نمی بینیم و ما نمی‌توانیم و… را باید از دل پاک کند؛

(و یا سوال می‌شود که) ما هر چقدر (خواطر را) پاک کنیم، باز هم یک مقدار تهش می‌ماند و بالاخره ما با این اوصاف چکار کنیم؟ (در پاسخ باید بگوییم) آن‌هایی که این راه را رفتند می گویند امکانش هست و انسان می تواند برسد و شما نباید آیه یاس بخوانید؛ حتی انسان می‌تواند به جایی برسد که دل را به تسخیر خودش در بیاورد، یعنی دل را خاموش کند از هر چه فکر غیر خداست، می‌تواند در ذهنش هیچ چیز راه ندهد.

(سالک می‌گوید) من نمی‌توانم، خیلی کار کرده ام خیلی زحمت کشیده ام، خیلی نماز شب و سجده های طویل کرده ام، اربعینات و دستورات انجام داده ام و خیلی سال است در این راه هستم؛ ولی بنده عرض ‌می‌کنم مثلا یک چهارم راه را رفته اند و حتی ممکن است در بعضی حالات (خواطر) تشدید شود؛

چون قلب به معنای تقلب است، یعنی منقلب می‌شود، (لذا ممکن است بعد از سال‌ها) منقلب شود، معکوس شود و ممکن است برگردد به حالت‌های اولیه و شما خیال کنید به طور کل خالی شدید و هیچ چیز در کار نیست! این عوارضی است که امکان دارد پیش بیاید؛ لذا ما این (موضوع) را داریم و به شما می‌گوییم و قبلا هم گفته‌ایم، الآن هم تکرار می‌کنیم که این چیزها لوازم این راه است، پس رفقا از این راه دست نکشند.

لوازم این راه فراز و نشیب ها و بالا و پایین شدن ها است؛ یک وقت شما را می برند پایین ته ته! دستتان را خالی می کنند، می گویند هیچ چیز نیست و گاهی دستتان را آن‌قدر پُر می‌کنند که از همه جا سرازیر می‌شود، آب از همه جا سربالا و پس می‌ریزد! و شما در شادی و انبساط بزرگی هستید و همه دنیا در دست شما مثل یک تخم مرغ است؛ لذا تا زمانی که به آن ثبات و مقیمیت (و مقام) نرسد، اسمش «حال» است، حال یعنی تحول و «مقام» یعنی اقامتگاه.

بنابراین نباید هیچ وهمی و خوفی به خودمان راه دهیم (و مشغول این سوالات شویم) که چرا ما در راه نیستیم؟ چرا ما این همه تو راه بودیم و هیچ استفاده ایی نکردیم، آیا مشکل من هستم، استادم هست یا راهی که دارم میرم، مشکل غذا و یا لقمه شبهه ناکی هست که می خورم، مشکل حقوقی هست که دارم می‌گیرم، مشکل محیطی هست که دارم در آن زندگی می‌کنم، مشکل خانواده من است؟ مشکل نفوس خبیثه ای است که من زیر بارش هستم! (یعنی) توی محل کار که می‌روم با نفوس خبیثه برخورد می‌کنم و یا با نفوس خبیثه ایی مثل جن کافر و فاسق هست از راه غیبیات، من را عاصی کرده‌اند و…

امثال این سوالات برای سالک پیش می آید، ولی من به شما اطمینان می دهم؛ هرچند که این افکار برای شما پیش می‌آید، شما باید استقامت کنید، که مهمترین شرط این راه استقامت است.

«إِنَّ الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقاموا…»[1]؛ استقامت می‌خواهد رفقا! این‌که راه را به شما نشان بدهند و شما هم یک مدتی خوش باشید، دلتون با مکاشفه یا رویا خوش باشد و یا حالات روحی و معنوی و بعد بخواهید با اندک مسائلی راه را از دست بدهید، این استقامت نیست، وقتی راه را به شما نشان دادند، باید آن را حفظ کنید، خیلی ها (هستند که) از این راه سر در نمی آورند (وارد این راه نمی‌شوند)؛

حالا الحمدلله شما (از این راه) سر درآوردید، سال‌هاست با ما هستید، پیشرفت‌هایی هم دارید؛ البته یک پیشرفت هست که انسان به آن توجه می کند و آگاه می شود ولی یک پیشرفتی هم هست که شما الان آن را حس نمی‌کنید و بعدها ممکن است حس کنید. شما در دعایی که می‌کنید با خدا، فکر می‌کنید دعایتان مستجاب نمی شود؛ یکی هست که می گوید «عرّفنی الاجابت فی دعائی»؛ خدایا من می خواهم ببینم این دعائی که دارم می‌کنم چه نتیجه ایی از آن گرفته ام، چقدر از این دعا مستجاب شده، چقدر این به جواب رسیده است؟

(ممکن است) به او بفهمانند که چطور شده است، ولی یکی هم هست نمی‌تواند بفهمد که دعایش مستجاب شده یا نه؛ دعا در واقع مستجاب شده، ولی این شخص نفهمیده جواب دعایش را داده اند، این آقا ملتفت نشده است؛ لذا این دلیل نیست که شما بگویید دعای من مستجاب نمی‌شود، بگویید من هر چه صدا می‌زنم هر چه گریه و ناله می‌کنم جواب من را نمی دهند، (در حالی که) یک جایی جواب شما را داده اند، ولی خودت متوجه نیستی، مگر باید مثل پیغمبری که بر او وحی نازل می‌شد، در هر جا شأن نزول آیه ایی برای شما نازل باشد، که به شما بگوید آقا اینجا آن طور است این طور است؟! بیان شأن نزول آیات الهی بر تعداد خاصی از پیغمبران بوده که وقتی حادثه ایی پیش می آمده، در آن آیه می‌گفتند قصیه از این قرار است.

ولی برای شما نیاز نیست که بگویند مثلا دعای شما برآورده شده و در (فلان) جایی اجابت شده است و یا اصلا قبل از این که شما بخواهید اجابت شده است. برای این است که می‌گوییم خدا مهربان هست، خدا آفریدگار ماست، امامان مهربان هستند، امام زمان(عج)، پیغمبران و ملائکه مهربان داریم.

موقع آمدن ما به اینجا یک قضیه ای پیش آمد؛ یکی از شاگردانمان را مکلف کردیم که برود ولو از خیابان یک ماشین پیدا کند، هر جا زنگ زدند نبود حتی بنا شد از لواسان ماشین بیاید ولی نشد، همه درها بسته بود تا اینکه یک دفعه زنگ در را زدند و وسیله هم آمد و ما آمدیم؛ همه قضایا همین‌طور است، باور کنید همه قضایا همین‌طور است.

همیشه دست غیبی در همه جا کمک ما هست، اگر در عمقش بروید می‌بینید همین طور است؛ نهایتا بعضی‌ها می‌فهمند و بعضی‌ها نمی‌فمهند.

مگر میشود بدون کمک خدا کاری کرد، حتی آن شخص فاسق، آن اوباما، آن بوش، (دشمنان خدا)، آنها هم با قوه خدا کار می‌کنند و جنگ‌هایی که در جهان رخ می‌دهد؛ مگر می‌شود بدون کمک او حرکتی کرد؟ یا نفس کشید؟ « الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ وَ لاَ یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ غَیْرُهُ‏»؛ ستایش مخصوص خداست که او هر چه بخواهد مى‏ کند و جز او هیچکس دیگر هر چه خواهد نتواند کرد.[۲]

مگر نمی گوید در دعا که خدایا اگر پولی، قدرتی و مالی به من می‌دهی، کمک ام کن صرف در گناه نکنم، یعنی چه؟ یعنی می‌شود صرف در گناه گردد، کسانی هستند از این قوایی که خداوند به آن‌ها داده، سوء استفاده می کنند و در راه معصیت و غفلت صرف می‌کنند؛ پس این معنایش این است چه معصیت چه طاعت باید به حول و قوه الهی باشد، بدون حول و قوه نمی‌شود؛ (البته با اختیاری که خداوند به انسان داده است) یکی می‌خواهد راه شر را برود و یکی راه خیر و خدا را می رود. ]ولی هر دو در نهایت برای طی مسیر خود متکی به حول و قوه الهی هستند[.

نفی خواطر خیلی مهم است؛ دستورات أربعینی داده شده است و ما گفتیم رفقا بیاییم این اربعین را انجام دهیم، بیایید یک کار اساسی انجام دهیم، در این راه یک میانبری بزنیم که خیلی نیاز به مستحبات و اعمال دیگری نداشته باشد؛ اگر این نفی خواطر به دست بیاید و این أفکار سوء و متشتت از ذهن انسان بیرون برود، خیلی خیلی نزدیک می‌شود؛

لذا ما برای نفی خواطر راهی که سید بحرالعلوم(ره) (در کتاب سیر و سلوک خود) گفته است را چند جلسه‌ای است که داریم بازگو می‌کنیم.

[۱] . إِنَّ الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقاموا تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ المَلائِکَهُ أَلّا تَخافوا وَلا تَحزَنوا وَأَبشِروا بِالجَنَّهِ الَّتی کُنتُم توعَدونَ. (سوره مبارکه فصلت آیه ۳۰) ترجمه: به یقین کسانی که گفتند: «پروردگار ما خداوند یگانه است!» سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل می‌شوند که: «نترسید و غمگین مباشید، و بشارت باد بر شما به آن بهشتی که به شما وعده داده شده است!

[۲] . تعقیبات نماز مغرب، مفاتیح الجنان.

گرفتن پرینت از این مطلب

لینک کوتاه : http://www.komeily.com/?p=3760

مطالب مشابه

رساله سیر و سلوک منسوب به سید مهدی بحرالعلوم (ره)

شرح بند ۷۳- حق استاد

باب ۸ ـ سکینه

محبت خدا

منافق

وسوسه

معرفت

هیبت و انس

اخبات

حکمت

نظرات

دیدگاه بگذارید

4 Comments on "نفی خواطر"

Sort by: newest | oldest | most voted

Guest

احمد

به اشتراک گذاری در Twitter به اشتراک گذاری در Google

سخنی پر از امیدواری رنگ خدایی در این کلام خیلی پررنگه آدم کیف میکنه

Guest

احمد

به اشتراک گذاری در Twitter به اشتراک گذاری در Google

سخنی پر از امیدواری رنگ خدایی در این کلام خیلی پررنگه آدم کیف میکنه

Guest

خانم ح

به اشتراک گذاری در Twitter به اشتراک گذاری در Google

با سلاممن مدتی است که با سایت شما آشنا شدم و با اجازه تون جدول مراقبه حضرت استاد رو کپی کردم و دارم طبق اون اعمال عبادی سلوکی رو انجام میدم.خواستم بگم تا استاد ناراحت نشن چون بدون اجازه از ایشون دارم انجام میدم.یاعلی

Author

مدیر سایت

به اشتراک گذاری در Twitter به اشتراک گذاری در Google

با سلام

در صورتیکه کسی واقعا و حقیقتا طالب این راه و طریقت باشد مشکلی نیست و حضرت استاد دستگیری می کنند، اما لازم است که جهت اجرای صحیح و آگاهی از جزئیات برخی از برنامه ها با نمایندگان و شاگردان قدیمی حضرت استاد هماهنگ باشید. لذا شهر محل سکونت خود را اعلام فرمائید.

Author

مدیر سایت

به اشتراک گذاری در Twitter به اشتراک گذاری در Google

با سلام

Guest

خانم ح

به اشتراک گذاری در Twitter به اشتراک گذاری در Google