برشی از کتاب عرفان اهل بیتی

چشیدن حلاوت مناجات، نشانۀ اذن و امان الهی

خدمتی را که عُرفا می‌گویند، به معنای ادای وظیفۀ بندگی است؛ یعنی همان وقت که مشغول نمازخواندن هستی، همان وقت داری خدمت می‌کنی.

چشیدن حلاوت مناجات، نشانۀ اذن و امان الهی

امام صادق علیه السلام «فَإِنْ ذُقْتَ حَلَاوَهَ مُنَاجَاتِهِ وَ لَذِیذَ مُخَاطَبَاتِهِ وَ شَرِبْتَ بِکَأْسِ رَحْمَتِهِ وَ کَرَامَاتِهِ مِنْ حُسْنِ إِقْبَالِهِ عَلَیْکَ وَ إِجَابَتِهِ فَقَدْ صَلَحْتَ لِخِدْمَتِهِ»؛{۱}

امام صادق: پس اگر حلاوت و طعم خوش مناجات با خدا را چشیده و لذّت مخاطبه و گفتگوى با او را درک کردی و از کاسۀ رحمت و کرامت او که همه در اثر توجّه و حسن اقبال او صورت می‌گیرد نوشیدى، هرآینه براى بندگى و خدمت او سزاوار و مستعدّ شدى.

اگر می‌خواهی بفهمی که تو را در دیوان ابرار و اخیار وارد می‌کنند یا نه؟ راهش این است که ببینی وقتی‌ به مسجد رفتی و دعا و نماز‌ خواندی، آیا آن شیرینیِ نماز هم در دلت هست؟ آیا شیرینی گفتگو باخدا را مانند یک عاشق و معشوق که باهم نشسته و از هم لذت می‌برند، شما هم لذت می‌بری یا نه؟ اگر لذت مناجات، مخاطبه و مکالمه باخدا را در دلت چشیدی، اگر از جام رحمت و کرامت الهی نوشیدی و اگر به حُسنِ اقبال خدا توجه کردی؛ این را بدان وقتی می‌خواهی شیرینی گفتگوی با خدا را در خودت احساس کنی، باید مسئلۀ شما باخدا دو طرفه باشد؛ یعنی چون او به شما اقبال کرد، به‌ طرف خدا می‌روی و با او حرف می‌زنی؛ زیرا اگر او اقبال نکند شما می‌مانی؛ پس این مناجات وقتی شیرین می‌شود و لذت می‌بری که درک کنی او به‌طرف شما آمده است.

«مِنْ حُسْنِ إِقْبَالِهِ عَلَیْکَ وَ إِجَابَتِهِ»؛ این خودش یک زیبایی و حُسنی دارد که او به دل تو نگاهی بیندازد، تو را بپذیرد و تو هم به‌سوی او رفته بعد باهم نشسته، صحبت می‌کنی و لذت ببری؛ وقتی که این‌گونه شد،

«فَقَد صَلُحتَ لِخِدمَتِهِ فَادخُل»؛ یعنی همۀ این صحبت‌هایی که ما تا الان کردیم، قبل از ورود به مسجد است که با غفلت وارد نشوی.

حضرت علیه السلام می‌فرماید: باید پشت درب مسجد بایستی و این‌ها را فکر کنی، بعد وارد شوی.

این‌هایی که تا این‌جا گفتیم، اگر در فکرت آمد «فَقَد صَلُحتَ لِخِدمَتِهِ»؛ آن‌وقت صلاحیت داری که خدا را خدمت کنی؛ این خدمت، فقط جارو برداشتن و جارو کردن مسجد نیست. خدمتی را که عُرفا می‌گویند، به معنای ادای وظیفۀ بندگی است؛ یعنی همان وقت که مشغول نمازخواندن هستی، همان وقت داری خدمت می‌کنی.

«فَادْخُلْ فَلَکَ الْإِذْنُ وَ الْأَمَانُ»؛ اگر این مراتب را در نظر گرفتی، آن‌وقت وارد مسجد شو که اگر با این حالت وارد شدی، بدان که خدا به تو اجازه داده وارد خانه‌اش شَوی و به تو امن‌و امان داده که بیا والّا با یک خطراتی مواجه می‌شوی.

«وَ إِلَّا فَقِفْ وُقُوفَ مَنْ قَدِ انْقَطَعَ عَنْهُ الْحِیَلُ وَ قَصُرَ عَنْهُ الْأَمَلُ وَ قَضَى عَلَیْهِ الْأَجَلُ»؛ اگر حالت حضور و لذت مناجات آمد، قدم گذار و داخل برو، ولی اگر این حالت پیش نیامد باید آن‌قدر بایستی تا حالت اضطرار برای شما ایجاد شود؛ اضطرار؛ یعنی حالا که ما هر کاری می‌کنیم یک حضوری، اقبالی و لذت مناجاتی ایجاد شود، در دل ما از این خبرها نیست، آیا نباید ایستاده، شرم و حیا کنی و اضطرار خودت را بفهمی که من به اضطراری مبتلا شده‌ام که دیگر راه و چاره‌ای ندارم و هیچ آرزو و اجلی برای من نمانده است؟ لذا باید با این حالت تحیّر و اضطرار وارد بشوی.

«فَإِنْ عَلِمَ اللَّهُ مِنْ قَلْبِکَ صِدْقَ الِالْتِجَاءِ إِلَیْهِ نَظَرَ إِلَیْکَ بِعَیْنِ الرَّأْفَهِ وَ الرَّحْمَهِ وَ اللُّطْفِ»؛ حضرت علیه السلام می‌فرماید: اگر این اضطرار واقعاً در شما پیدا شد و خدا دید که از تهِ دل، چنین اضطرار و التجایی در شما ایجاد شده است، آن‌ وقت خدا هم به دلت نگاه کرده و کارَت درست می‌شود و بعد وارد می‌شوی.

«نَظَرَ إِلَیْکَ بِعَیْنِ الرَّأْفَهِ وَ الرَّحْمَهِ وَ اللُّطْفِ»؛ خدا هم با چشم رأفت، رحمت و لطف نگاه می‌کند.

«وَ وَفَّقَکَ لِمَا یُحِبُّ وَ یَرْضَى»؛ و توفیق آن‌چه را خودش می‌خواهد به تو می‌دهد.

«فَإِنَّهُ کَرِیمٌ یُحِبُّ الْکَرَامَهَ لِعِبَادِهِ الْمُضْطَرِّینَ إِلَیْهِ»؛ چون ما یقین داریم که او کریم است و دوست دارد به بندگانش لطف کند، به بندگانی که واقعاً به خدا مضطر شده باشند.

پی نوشت:

۱- مصباح الشریعه

۲- (آیا بت‌هایى که معبود شما هستند بهترند) یا کسى که دعاى مضطرّ را اجابت می‌کند و گرفتارى را برطرف می‌سازد؟ نمل (۲۷)، آیۀ ۶۲٫

منبع: کتاب عرفان اهل بیتی در شرح «مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه»، فصل دوازدهم: واردشدن به مسجد– از تألیفات آیت الله حاج شیخ محمدصالح کمیلی خراسانی حفظه الله

علاقه‌مندان جهت خرید و مطالعه کتاب می توانند از طریق همین لینک اقدام فرمایند.

لینک کوتاه : https://www.komeily.com/?p=31419