بسم الله الرّحمن الرّحیم

الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیّدنا و نبیّنا و حبیب قلوبنا و طبیب نفوسنا ابی القاسم مصطفی محمّد صلوات الله و سلامه علیه و علی آله و اهل بیته الائمه الهدی المهدیین المعصومین المکرّمین سیّما مولانا المدفون بارض طوس سلطان السّلاطین ابی الحسن علی بن موسی الرّضا علیه آلاف التّهیه والثّنا

موضوع:

بیانات حضرت استاد آیت الله کمیلی در خصوص ماه‌های:

ذی القعده و ذی الحجه[۱]

این ماه ذی القعده ماه شریف و محترمی است؛ ذی القعده یعنی قعود از قتال، آتش بس؛ از ماه‌های حرام و به تعبیر دیگر أشهُر حُرُم؛ در قانون جهاد اسلام در «جنگ ابتدایی» واجب است که در این ۴ ماه جنگی از طرف مسلمان‌ها نباشد:

یکی ماه رجب و دوم همین ماهی که در آن هستیم (ذی القعده) و ماه بعدی یعنی ذی الحجه و ماه بعد از آن محرم الحرام؛ اصلا کلمه حرام به خاطر همین است که جنگ در این ۴ ماه حرام است و این ۴ ماه را سربازان اسلام به عنوان ۴ ماه در ۱۲ ماه قمری استراحت دارند، برای این‌که خودشان را بازیابی کنند و قدرت نظامی بیشتری بگیرند تا این که بتوانند با کفار بجنگند.

عرض کردم این از قوانین «جنگ هجومی» یا «جنگ ابتدایی» اسلام است، که ما (جمهوری اسلامی ایران) هنوز چنین جنگی نداشتیم؛ اگر ایران اسلامی ما به یک قدرت نظامی جهانی برسد و مجتهدین ما هم فتوا بدهند، در عصر غیبت این مسئله تحقق پیدا می‌کند، همین طور که این فتواها در جنگ ابتدایی را در صدر اسلام داشتیم.

البته این مسئله از نظر فقهی اختلافی است که آیا در عصر غیبت هم می توانیم جنگ هجومی داشته باشیم،  یک عده ای از مراجع هم به جواز فتوا می‌دهند؛ ولی برخی فتوا می‌دهند که اجازه چنین جنگی از مختصات معصوم است، چه معصومین گذشته و چه آقا امام زمان(علیهم السلام)؛ از نظر آن‌ها این مسئله نیاید تحقق پیدا کند تا خود حضرت حضور پیدا کنند و اذن جهاد هجومی را به مسلمانان بدهند.

لذا از جهتی حرمت این ماه ها مشخص شد برای چیست؛ از جهت دیگر این‌که در دلایل روایتی ما آمده دراین  4 ماه حسنات مضاعف می‌شود و سیئات هم مضاعف می‌شود. پس فضا یک فضای مقدس و زمان یک زمان مقدسی است که اهل مراقبه خیلی باید این اوقات را مراقبت کنند که خدای نکرده خطایی از آنها سر نزند، گناهی از آنها سر نزند، مراقبت کنند، چون گناه در این ماه مضاعف می‌شود.

بعد هم می‌دانید که در همین ماه حاجیان قصد خانه خدا را می‌کنند، اصلا شوال و ذی القعده و ذی الحجه هم أشهر حج است و فقها هم می‌گویند در این سه ماه باید مسلمان‌ها خود را برای زیارت بیت الله و انجام حج تمتع، حج واحب فارق کنند. یعنی اگر شخصی اول ماه شوال پولی فراهم کرد و راه هم باز بود که می‌تواند برود حج واحب را انجام بدهد، از جهات دیگر هم مستطیع باشد یعنی  این مال هم مازاد بر نفقات زن و بچه و خانه باشد و مصداق یک فرد مستطیع شده باشد، نباید این پول را ضایع کند و در راه دیگر مصرف کند، این أشهُر، أشهُر حج است و باید به طرف حج سوق داده شود و برود.

ضمن این‌که ممکن است برخی با هواپیما نروند، زمینی بروند و با کشتی یا وسائل دیگر بروند، این‌ها باید آماده بشوند از بعد ماه رمضان، اوائل ماه شوال، کم کم از اطراف دنیا آماده رهسپار شدن به سرزمین حجاز و مکه معظمه بشوند. ممکن است برخی یک ماه بیشتر یا کمتر در راه باشند که البته این بیشتر مخصوص مسافرت قدیم بود که خیلی زیارت رفتن به خانه خدا وقت می گرفت.

پس یک فضا، فضای حج است و در این ماه‌ها باید خیلی توجه کنیم و اصلا خود این ماهی که می‌آید اسمش اسم حج است یعنی می‌گوییم ذی الحجه، یعنی می‌گوییم حج الهی در این ماه واقع می‌شود و فریضه حج در این ماه انجام می‌گیرد.

یکی دیگر از وظایف و توصیه های ماه ذی القعده و دهه اول ذی الحجه، «اربعین کلیمی» است. یعنی حضرت موسی بن عمران که یکی از ۵ پیامبر اولوالعزم هست و صاحب کتاب و رسالت جهانی و تورات که یکی از کتاب‌های الهی است، این بزرگوار برای تلقی ]القای[تورات و تلقی وحی و مناجات الهی به کوه طور رفته بود که به او گفتند باید ۱۰ روزه دیگر هم بمانی که چله (اربعین) را تکمیل کنی؛

لذا در آن دو رکعت نماز بین مغرب و عشا که برای دهه اول ذی الحجه وارد است، هم در رکعت اول هم در رکعت دوم می‌خوانیم:

«وَ وَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاَثِینَ لَیْلَهً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً وَقَالَ مُوسَى لأَخِیهِ هَارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَأَصْلِحْ وَلاَ تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ» [2]

و با موسى سى شب وعده گذاشتیم و آن را با ده شب دیگر تمام کردیم، تا آن‌که وقت معین پروردگارش در چهل شب به سر آمد و موسى [هنگام رفتن به کوه طور] به برادرش هارون گفت در میان قوم من جانشینم باش و [کار آنان را] اصلاح کن و راه فسادگران را پیروى مکن؛

این چه وقت بوده؟ از اول ماه ذی القعده بوده به مدت ۳۰ روز؛ و ۱۰ روز هم بعد از آن در دهه اول ماه ذی الحجه که جمعا ۴۰ روز و یک اربعین است. در قرآن هم مفسرین پیرامون آن، به آیات شریفه‌ی سوره والفجر اشاره می‌کنند:

وَالْفَجْرِ ؛ وَلَیَالٍ عَشْر [۳]

قسم به آن سپیده دم طلوع صبح که از آیات الهی است؛ و الفجر انفجار نور و روشنایی است که پس از ساعت‌ها تاریکی و ظلمت شب، یک مرتبه می‌بینید در دل آسمان یک نوری پیدا می‌شود، گسترده شده و روز پیدا می‌شود، روشنایی پیدا می‌شود که بندگان خدا سراغ معبشت و کسب و کار بروند. در این خصوص خداوند می‌فرماید:

وَجَعَلْنَا اللَّیْلَ لِبَاسًا؛ وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا [۴]

و شب را [براى شما] پوششى قرار دادیم؛ و روز را [براى] معاش [شما] نهادیم .

اگر این روز نبود  و همیشه شب بود، مردم چطور می‌خواستند دنبال معیشت و کسب و کارشان بروند؟! لذا شب را خداوند خلق کرد برای استراحت که در روز بتوانیم فعالیت کنیم.

حالا منظور این که در سوره والفجر در آیه دوم، خداوند قسم به آن ده شب خورده که از آیات بزرگ الهی است؛ این‌جا معلوم می‌شود که «مُقسمٌ به» که به آن قسم می‌خورید باید خیلی گرانبها و با ارزش باشد، وگرنه شما که به هر چیزی قسم نمی‌خورید، مثلا به جانم به جان بچه‌ام! که برای شما با ارزش است قسم می‌خورید. خدا هم آمده در قرآن و به آیات بزرگش قسم می‌خورد که ما هم به این آیات توجه کنیم و بدانیم که این‌ها نشانه‌های خداوندی است، نشانه‌های آن قدرت بزرگ الهی است.

شب های دهه اول ماه ذی الحجه مورد نظر خداوندی است و به آن قسم خورده است و ما در آینده نزدیک به این شب‌ها خواهیم رسید اگر عمری باشد و این دو رکعت نماز هم یادتان نرود مثل نماز غفیله، بین دو نماز مغرب و عشا ]با کیفیت ذکر شده در مفاتیح الجنان[می‌خوانیم. این اربعین هم که گفتیم ]سی روز ماه ذی القعده و ۱۰ روز اول ماه ذی الحجه[، اربعین کلیمی است که ما به رفقا ذکر خاصی برای این اربعین دادیم که الحمدلله مشغول هستند.

پس این‌ها مناسبت‌هایی بود که در این ماه هست. اول این ماه تولد حضرت معصومه علیها سلام بوده و یازدهم این ماه تولد امام رضا علیه السلام است که این روز در زمان قبل و بعد از انقلاب تعطیل رسمی بود، ولی بعدها ]مجلس شورای اسلامی[این تعطیلی را برای شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها قرار داد و به جای روز ولادت امام رضا که تعطیل رسمی بود،  سوم جمادی الثانی که روز شهادت مادرشان حضرت زهرا سلام الله علیها است، به عنوان تعطیل رسمی اعلام شد.

چون همان‌طور که می‌دانید برای شهادت امام رضا علیه السلام که در آخر ماه صفر هست، تعطیل رسمی داریم، ولی برای حضرت زهرا سلام الله علیها نه شهادت و نه تولدشان تعطیل رسمی نبود، با اینکه حضرت زهرا یکی از چهارده معصوم(علیهم السلام) و ام الائمه هستند و لازم بود که برای این بزرگوار هم یک تعطیل رسمی در این نظام باشد، چون وظیفه نظام ترویج مذهب شیعه اثنی عشر هست و در اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی هم آمده است.