13 آبان 1392

کد مطلب : 758

تقویم سلوکی

اعمال ماه محرم الحرام

بازدیدها: 87

«اعمال ماه محرم»

۱- به هنگام رؤیت هلال محرّم، مستحب است تکبیر بگوییم و اگر می‌توانیم دعاى‌مشروحى را که سیّدبن‌طاووس(ره) در «اقبال‌الاعمال» آورده است، بخوانیم.(اقبال الاعمال، صفحه ۵۴۵)

***

۲- در شب اوّل محرّم صد رکعت نماز خوانده شود و در هر رکعت سوره «حمد» و «قل هو اللّه» و هر دو رکعت به یک سلام پایان داده شود; در روایتى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) آمده است: «هر کس این نمازها را بخواند و روز اوّل ماه محرّم را روزه بگیرد، مانند کسى است که در طول سال بر انجام خیر مداومت داشته باشد و تا سال آینده از فتنهها محفوظ خواهد بود و اگر بمیرد وارد بهشت خواهد شد»؛( اقبال الاعمال، صفحه ۵۵۲)

***

۳ـ مطابق روایت دیگرى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) در شب اوّل محرم دو رکعت نماز خوانده شود به این نحو: در رکعت اوّل سوره «حمد» و سوره «انعام» و در رکعت دوم سوره «حمد» و سوره «یس»؛(همان)

علاوه بر این نمازها، مستحب است نماز اوّل هر ماه نیز خوانده شود که کیفیّت آن در مفاتیح الجنان آمده است.

***

۴- در روز اوّل محرّم روزه گرفتن مستحب است، که در روایتى امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «هر کس این روز را روزه بگیرد و حاجت خویش را از خداوند بخواهد، خداوند دعایش را به اجابت خواهد رساند، این روز همان روزى بود که حضرت زکریّا در این روز، از خداوند فرزندى را طلب کرد و خداوند دعایش را به اجابت رساند و یحیى را به وى عنایت فرمود»؛(بحارالانوار، جلد ۴۴، صفحه ۲۸۵)

***

۵ ـ از امام على بن موسى الرضا (علیه السلام) نقل شده است که رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه وآله)، روز اوّل محرّم، دو رکعت نماز می‌خواندند و پس از نماز دست‌ها را بلند کرده و این دعا را سه مرتبه قرائت می‌فرمودند:

اَللّـهُمَّ اَنْتَ الاِْلـهُ الْقَدیمُ، وَ هذِهِ سَنَهٌ جَدیدَهٌ، فَاَسْئَلُکَ فیهَا الْعِصْمَهَ مِنَ الشَّیْطـانِ،

خدایا تویى معبود ازلى و این سال تازه است از تو خواهم در این سال نگهداریم را از شیطان

وَ الْقُوَّهَ عَلى هذِهِ النَّفْسِ الاَْمّارَهِ بِالسُّوءِ، وَ الاِْشْتِغالَ بِما یُقَرِّبُنى اِلَیْکَ،

و نیروى بر این نفس که پیوسته به گناه فرمان می‌دهد و سرگرمى بدانچه مرا به تو نزدیک کند

یا کَریمُ یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ، یا عِمادَ مَنْ لا عِمادَ لَهُ، یا ذَخیرَهَ مَنْ لا ذَخیرَهَ لَهُ،

اى صاحب جلالت و بزرگوارى اى تکیه‌گاه کسى که تکیه‌گاهى ندارد اى ذخیره آن کس که ذخیره ندارد

یا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ، یا غِیاثَ مَنْ لا غِیاثَ لَهُ، یا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ،

اى پناهگاه آن‌کس که پناهی ندارد اى فریادرس آن‌کس که فریادرسى ندارد اى پشتیبان آن‌کس که پشتیبانى ندارد

یا کَنْزَ مَنْ لا کَنْزَ لَهُ، یا حَسَنَ الْبَلاءِ،یا عَظیمَ الرَّجآءِ، یا عِزَّ الضُّعَفآءِ،

اى گنج آن‌کس که گنجى ندارد اى که آزمایشت نیکوست اى بزرگ مایه امید اى عزت‌بخش ناتوانان

یا مُنْقِذَ الْغَرْقى، یا مُنْجِىَ الْهَلْکى، یا مُنْعِمُ یا مُجْمِلُ، یا مُفْضِلُ یا مُحْسِنُ،

اى نجات‌بخش غریقان اى خلاص‌کننده هالکان اى نعمت‌بخش اى زیباپرور اى فزون‌بخش اى نیکوده

اَنْتَ الَّذى سَجَدَ لَکَ سَوادُ اللَّیْلِ وَنُورُ النَّهارِ، وَضَوْءُ الْقَمَرِ وَشُعاعُ الشَّمْسِ،

تویى که سجده کرد (و به کمال خضوع درآمد) برایت سیاهى شب و روشنى روز و تابش ماه و شعاع خورشید

وَدَوِىُّ الْمآءِ وَحَفیفُ الشَّجَرِ، یا اَللهُ لا شَریکَ لَکَ، للّـهُمَّ اجْعَلْنا خَیْراً مِمّا یَظُنُّونَ،

و صداى ریزش آب و بهم خوردن درخت اى خدایى که شریک ندارى خدایا قرارمان ده بهتر از آنچه مردم گمان کنند

اَ وَاغْفِرْلَنا ما لا یَعْلَمُونَ، وَلا تُؤاخِذْنا بِما یَقُولُونَ، حَسْبِىَ اللهُ لا اِلـهَ اِلاَّ هُوَ،

و بیامرز از ما آنچه را که نمی‌دانند و مگیر ما را بدانچه گویند بس است مرا خدا معبودى جز او نیست

عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ، امَنّا بِهِ، کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا،

بر او توکل کنم و اوست پروردگار عرش عظیم ایمان داریم به او و هرچه هست از نزد پروردگار ماست

وَما یَذَّکَّرُ اِلاَّ اُولُوا الاَْلْبابِ، رَبَّنا لاتُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنا، وَهَبْ لَنا

و اندرز نگیرند جز خردمندان، پروردگارا منحرف مساز دلهاى ما را پس از آن‌که هدایتمان کردى و ببخش به ما

مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً، اِنَّکَ اَنْتَ الْوَهّابُ؛( بحارالانوار، جلد۹۵، صفحه ۳۳۳)

از پیش خود رحمتى که براستى تویى بخشایشگر.

***

۶ـ مرحوم «شیخ طوسى» فرموده است که مستحب است دهه اوّل محرّم را روزه بگیرد; ولى در روز عاشورا از غذا و آب امساک نماید، امّا روزه نگیرد و چون وقتِ عصر فرا رسید، به مقدار کمى، تربت تناول نماید (زیرا روزه گرفتن در این روز شیوه بنى‌امیّه بود که به شکرانه جریان کربلا، روزه می‌گرفتند!).

(مصباح المتهجّد، صفحه ۷۷۱)

***

«اعمال شب عاشورا»

براى شب عاشورا، دعا و نمازهاى بسیارى نقل شده است که برخى از آنها به این شرح است:

۱ـ احیاى شب عاشورا: در روایتى از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) آمده است که «هر کس شب عاشورا را بیدار بماند (و به عبادت بپردازد)، گویا عبادت فرشتگان را انجام داده است» ( اقبال، صفحه ۵۵۵)

۲ـ پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) فرمودند:« در شب عاشورا، چهار رکعت نماز می‌گذارى و در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و پنجاه مرتبه سوره «توحید» را می‌خوانى، وقتى که در رکعت چهارم سلام نماز را گفتى، ذکر خدا را بسیار بگو و بر رسول خدا (صلى الله علیه وآله)صلوات بفرست و تا مقدارى که ممکن است بر دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) لعنت کن.( همان، صفحه ۵۵۶)

۳ـ این اعمال انجام گیرد: صد رکعت نماز بجا آورده شود، هر دو رکعت با یک سلام، که در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و سه بار سوره «توحید» را خوانده شود و پس از پایان این نمازها، هفتاد بار گفته شود: «سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا إلهَ إلاَّ اللّهُ وَ اللّهُ اَکْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ إلاَّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظِیمِ»
رسول‌خدا (صلى الله علیه وآله) فرمودند: « کسى که این نماز را بخواند – از مردان و زنان – وقتى که بمیرد، خداوند قبرش را معطّر و خوشبو می‌کند و هر روز تا هنگام دمیدن صور نورى وارد قبرش می‌شود»( همان، صفحه ۵۵۵)

***

«اعمال روز عاشورا»

روز عاشورا، روز شهادت امام حسین علیه السلامو یاران باوفاى ایشان است، روز اندوه و غم و مصیبت ائمّه اطهار علیهم السلام و شیعیان آنها می‌باشد، لذا بر انجام اعمال و رعایت امورى در این روز تأکید شده است، مانند:

۱ـ شایسته است شیعیان در این روز دست از کسب و کار بکشند و نیازهاى خانه را امروز تهیّه و ذخیره نکنند و به عزادارى و نوحه‌سرایى بپردازند و همچون کسانى که عزیزترین افراد خویش را از دست داده‌اند، غم‌زده و اندوهگین باشند.

**امام على بن موسى الرّضا (علیه السلام) فرمودند: «هر کس در روز عاشورا، دست از تلاش براى دنیا بردارد، خداوند حاجت‌هاى دنیوى و اخروى او را برآورده مى‌سازد و هر کس که روز عاشورا، روز اندوه و غم و گریه‌اش باشد، خداوند روز قیامت را روز سرور و شادى او قرار دهد و در بهشت با دیدار ما، چشمش روشن مى‌شود و هر کس که روز عاشورا را براى خود روز برکت بداند و در آن روز براى منزل خویش اموالى را ذخیره سازد، آن اموال براى او برکتى نخواهد داشت».( اقبال، صفحه ۵۷۸)
**در روایت دیگرى ابن عبّاس می‌گوید: «در منطقه "ذیقار" خدمت امیر مؤمنان علی (علیه السلام) رسیدم، صحیفه و نوشته‌اى را بیرون آورد که به خط مبارک او و املاى رسول خدا (صلى الله علیه وآله) بود. امام(ع) آن صحیفه را بر من خواند که در آن نوشته بود، امام حسین (علیه السلام) چگونه شهید مى‌شود و چه کسى او را می‌کشد و چه کسانى وى را یارى می‌کنند و چه کسانى با وى به شهادت می‌رسند، امام(ع) وقتى آن را خواند گریه شدیدى نمود و من هم گریان شدم»؛(بحارالانوار، جلد ۲۸، صفحه ۷۳)

**همچنین در این روز ازلعن و بیزارى جستن از قاتلان آن حضرت غافل نشوند و بر این امر تأکید کنند.

***

۲ـ امام باقر(علیه السلام) فرمودند: «شیعیان در این روز به یکدیگر تسلیت بگویند و چه بهتر که با این جمله‌ها باشد: «عَظَّمَ اللّهُ أُجُورَنا بِمُصابِنا بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ، وَ جَعَلَنا وَ إِیّاکُمْ مِنَ الطّالِبِینَ بِثارِهِ، مَعَ وَلِیِّهِ الاِْمامِ الْمَهْدِىِّ مِنْ آلِ مُحَمَّد عَلَیْهِمُ السَّلامُ»؛بزرگ گرداند خدا پاداش ما را در سوگواریمان بر حسین(ع) و قرار دهد خداوند ما و شما را از خون خواهانش به همراه ولیش امام مهدى(عج) از خاندان محمّد(ص)؛(زاد المعاد، صفحه ۳۷۴)

***

۳ـ «ابن قولویه»(رحمه الله) مِی‌گوید: «کسى که در روز عاشوراکنار قبر امام حسین علیه السلام باشد و زائران را کمک کند و آب دهد، مانند کسى است که لشکر آن حضرت را سیراب کرده باشد و گویا با آن حضرت در کربلا حاضر بوده است.( کامل الزیارات، باب ۷۱، صفحه ۱۷۴)

***

۴ـ هزار مرتبه بر قاتلان آن حضرت لعنت کند و بگوید: «اَللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَهَ الْحُسَیْنِ علیه السلام»؛(زاد المعاد، ص۳۷۲)

***

۵- خواندن هزار مرتبه سوره «توحید» در این روز فضیلت فراوانى دارد.امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «هر کس در روز عاشورا هزار مرتبه سوره «توحید» را بخواند، خداوندِ رحمان به وى نظر (رحمت) افکند و هر کس را که خداوندِ رحمان (با دیده رحمت) نظر کند، وى را مجازات نخواهد کرد.( اقبال، صفحه ۵۷۷)

***

۶ـ در روز عاشورا شایسته است که از خوردن و آشامیدن – بدون قصد روزه- خوددارى نمایند، تا این‌که وقت عصر فرا رسد و از غذا و آب مختصرى (که مصیبت‌زدگان استفاده می‌کنند)، تناول نمایند.( زاد المعاد، ص ۳۷۲)

مرحوم «علاّمه مجلسى» در کتاب «زاد المعاد» گفته است که بهتر است روز نهم و دهم ماه محرّم را روزه نگیرند، زیرابنی‌امیّه این دو روز را براى برکت و شکر بر قتل امام حسین علیه السلام (به عنوان ظاهرسازى) روزه می‌گرفتند; از سوی اهل‌بیت (علیهم السلام) احادیث فراوانى در مذمّت روزه این دو روز، مخصوصاً روزه روز عاشورا نقل شده است.همچنین در این روز، از مزاح و خنده و دیگر سرگرمی‌هاى مسرّت‌خش دنیوى خوددارى نمایند.(زاد المعاد، ص ۳۷۲)

***

۷ـ سزاوار است هنگام غروب عاشورا، به یاد مصائب فرزندان و اطفال و زنان حرم امام حسین(علیه‌السلام) باشند، زیرا آن هنگام از سخت‌ترین لحظات حرم آل پیامبر (صلى الله علیه وآله) بود. دشمنان سرمست از باده پیروزى، اجساد شهیدان روى خاک کربلا و زنان و کودکان نالان و گریان و پریشان بودند; در همان زمان دستور غارت و آتش زدن خیمه‌ها صادر شد. اطفال یتیم، زنان بی‌سرپرست و کودکان تشنه، هر کدام به سویى می‌دویدند و در آن میان، حضرت زینب(سلام الله علیها) و حضرت زین‌العابدین(علیه‌السلام) و امّ کلثوم(سلام الله علیها) پناهگاه این مصیبت‌دیدگان بودند و همه غم‌ها را به دل و جان می‌خریدند و همه دشواری‌‌ها را بر خویش هموار می‌ساختند، تا دیگران را آرام کنند.در آن غروب، مصائبى بر خاندان رسول اللّه (صلى الله علیه وآله) رفت که قابل تصوّر نیست و اندوهى بر آنان فرود آمد که قابل بیان کردن نمی‌باشد; مصائبى که اشک‌ها را از دیده‌ها سرازیر می‌سازد و اعماق روح و جان را آزار می‌دهد و لذا شایسته است در این روز به یاد آنها باشیم.

***

۸ـ سزاوار است عاشقان و علاقه‌مندان مکتب سالار شهیدان امام حسین (علیه السلام) در روز عاشورا برخیزند و بر حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) و حضرت امیر مؤمنان علىّ مرتضى(علیه‌السلام) و خانم حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) و آقا امام حسن مجتبى(علیه السلام) و سایر امامان معصوم از ذریّه آن حضرت(علیهم السلام) سلام کنند و آنان را در این مصیبت‌هاى بزرگ، با دلى سوزان و اشکى روان تسلیت گویند و «زیارت وارث» که شرح آن در مفاتیح الجنان آمده است را بخوانند؛

***

۹ـ خواندن زیارت امام حسین علیه السلام معروف به «زیارت عاشورا»که به زیارت قدسی مشهور است، در این روز ثواب فراوانى دارد. این زیارت را می‌توان از راه دور یا نزدیک خواند و بسیار بافضیلت و یکى از کیمیاهاى سعادت است که در مفاتیح الجنان آمده است.

ÂÂÂÂ

اعمال ماه محرم در کتاب المراقبات

سزاوار است حال دوستان آل محمد – که رحمت خدا بر آنان باد – به حکم دوستى و وفا وایمان به خداوند بلند مرتبه و بزرگ و رسول کریم ، در دهه اول محرم تغییر نموده و دردل و سیماى خود، آثار اندوه و درد این مصیبتهاى بزرگ و دردناک را آشکار نمایند. باید مقدارى از لذائذ زندگى را که از خوردن و نوشیدن و حتى خوابیدن و گفتن بدست مى آید ترک نموده و مانند کسى باشند که پدر یا فرزند خود را از دست داده است . نبایداحترام خود و نزدیکانشان باشد و لازم است که خدا و پیامبر و امامش – رحمت خداوند برآنان باد – را بیش از خود، فرزندان و نزدیکانش دوست داشته باشد.خداوند متعال مى فرماید: ((بگو اگر پدران و پسران خود رابیش از خدا و رسولش و جهاد در راه او دوست دارید، منتظر باشید تا خداوند مطلب موردنظر خود را انجام داده (و شما پشیمان و زیانکار شوید))).یکى از فرزندان کوچکم در دهه اول محرم فقط نان خالى و بدون خورش ‍ مى خورد. و تا جائى که مى دانم کسى به او نگفته بود که این کار را انجام دهد و گمان مى کنم سرچشمه این کار دوستى باطنى او بود.حال اگرکسى نتواند در تمام دهه اول این کار را انجام بدهد، باید در روز تاسوعا، عاشورا وشب یازدهم نان خالى بخورد. و در روز عاشورا، تا عصر خوردن ، آشامیدن و حتى سخن گفتن- مگر آن که لازم باشد – و دیدار با برادران دینى را ترک کرده و آن روز را روز گریه و اندوه خود قرار دهد. و نیز در دهه اول ، هر روز امام حسین (علیه السلام ) را بازیارت عاشورا زیارت نماید. و اگر مى تواند مراسم عزادارى آن حضرت را در منزل خود بانیتى خالص برپا نماید، باید همین کار را بکند. و اگر نمى تواند، در مساجد یا منازلدوستانش به برپایى این مراسم کمک کرده و این مطلب را از مردم بپوشاند تا به اخلاص نزدیک شده و از خودنمایى دور شود. و هر روز مقدارى از اوقات خود را در مکانهاىعمومى به عزادارى بپردازد.مواسات با امام حسین (علیه السلام ) و اهل بیت – رحمت خدا بر آنان باد – نیز باید بخاطر صدمات ظاهرى که به آن حضرت وارد شد، باشد. ولى ازاین مطلب هم نباید غافل شد که صدمات ظاهرى که بر آن حضرت (علیه السلام ) وارد شد،در مورد هیچکدام از پیامبران و جانشینان آنان و حتى در مورد هیچیک از جهانیان شنیده نشده است ؛ بخصوص تشنگى حضرت (علیه السلام ) که در احادیث قدسى و غیر قدسى چیزهایى درباره آن آمده است که انسان توان تصور آن را نیز ندارد. همچنین مصیبتهایى مانندشهید شدن اهل بیت و اسارت حرمش ، گویا او با محبوبش پیمان بسته بود بخاطر خوشنودى اوکشته شدن را با انواع آن از قبیل سر بریدن ، کشتن از زیر گلو، کشتن با شکنجه و باگرسنگى و تشنگى و اندوه و غیر اینها، تحمل کند. ولى با این همه شادمانى و نشاط ىه بجهت آشکار شدن نورهاى زیبایى و عظمت خداوند و شوق دیدار با او و رسیدن به ذات مقدسش به او مى رسید که آن سختیها را آسان مى نمود.
بلکه سختى آن را به لذت تبدیل مى نمود. یکى از یاران او در این رابطه مى گوید: هر چه شرایط بر امام (علیهالسلام ) سخت تر مى گردید، سیماى او برافروخته تر و خوشحال تر مى شد. ولى بهر حال درد و اندوه سختیها و مصیبتهایى که بر جسد مبارک حضرت (علیه السلام ) و بر دل اهلبیت محترم او وارد شد و هتک حرمت ظاهرى او انسان را مى کشد.
بنابراین دوستانش باید کارهایى را که مناسب این مصیبت بزرگ است ، بخاطر مواسات با آن حضرت (علیهالسلام ) در این مصیبت ، انجام دهند؛ بگونه اى که گویا این مصیبت بر خود، عزیزان وفرزندان یا خویشان آنان وارده شده است . زیرا امام (علیه السلام ) بفرموده جدش (صلى الله علیه و آله و سلم ) سزاوارتر از آنان نسبت به خودشان مى باشد و باین جهت که اواین مصیبتها را پذیرفت و وجود شریف خود را فداى پیروان خود نمود تا آنها را از عذاب دردناک رهایى بخشد. فرزندان و عزیزان خود را یتیم نموده ، به اسارت حرم و زنان ، وزینب و سکینه – که سلام خدا بر آنان باد – رضایت داده و اصغر و اکبر و برادران ودودمان خود را سر برید، تا پیروانش را از گمراهى و پیروى گمراه کنندگانى که هلاکت شده و دیگران را به هلاکت مى کشانند نجات داده و بدین وسیله آنان را از گناهان بزرگو آتش رهایى بخشد؛ پیروانش را از تشنگى روز قیامت رهانیده و از نوشیدنیى که ظرف آنبا مشک مهر شده است ، به آنها بنوشاند. بنابراین بحکم وفا و مواسات که از صفات عالى انسانى است ، لازم است که همان چیزى را که امام (علیه السلام ) به آنان عنایت کردهاست ، آنان نیز به امام (علیه السلام ) تقدیم نموده و همانگونه که امام (علیهالسلام ) خود را فداى آنها نمود آنان نیز خود را فداى او نمایند. و حتى اگر چنین کارى را نیز انجام بدهند باز هم بخوبى با او مواسات ننموده اند. زیرا وجود شریف او قابل مقایسه با دیگران نیست . به این جهت که او مانند پیامبر (صلى الله علیه و آله وسلم ) و ، علت آفرینش تمام موجودات و آقا و سرور تمام مخلوقات و پیامبران وفرشتگان نزدیک به خداوند بوده و محبوب خداوند و محبوبِ محبوبِ اوست.
نیز باگفتارى صادقانه و با زبان حال بگوید: آقاى من ! کاش بجاى تو تمام این بلاها بر سرمن آمده و فداى تو مى شدم ! کاش خویشان و فرزندان من بجاى خویشان و فرزندان تو کشتهو اسیر مى شدند! کاش تیر حرمله – که لعنت خدا بر او باد – سر شیرخوار مرا مى برید! کاش فرزندم ، على بهجاى فرزند تو قطعه قطعه مى شد! کاش جگر من از شدت تشنگى تکه تکه مى شد! کاش از شدت تشنگى دنیا بر چشمم تیره و تار مى شد! کاش من درد این جراحتها راتحمل مى نمودم ! کاش آن تیر به گلوى من مى نشست ! و جان مرا مى گرفت ! کاش خانواده و خواهران و دختران من در ذلت اسارت افتاده و آنها را مانند کنیزان در شهرهاگردانده ولى خویشان تو در خوارى و ذلت نمى افتادند! کاش وارد آتش شده و شکنجه مىشدم ولى این مصیبتها به شما وارد نمى شد.اگر این سخنان را صادقانه بگویى ، تورا پذیرفته و بخاطر مواسات راستین با بزرگوارترین سادات تو را در جایگاه راستگویانبا آنان همنشین مى گرداند. ولى جدا از فریبکارى با این سخنان بپرهیز زیرا ممکن است وقتى مى گویى : حاضرم این بلاها را بجاى امام (علیه السلام ) تحمل نمایم ، حال و دلت و بمقدار کمتر از یک صدم آن را هم تصدیق نکرده و در موقع امتحان جز مقدار کمى ازاین ادعاها قبول نشود. و در این صورت بجاى این که به جایگاه صدق و درجه صدیقین برسىبه ذلت دروغ و پایینترین درجات منافقین مى رسى . پس اگر مى بینى که نمى توانى اینگونه با امام (علیه السلام ) مواسات نمایى ، ادعاهاى دروغ را از خود دور کرده و خودرا خوار نکن و فقط بگو: کاش با تو بوده ، در مقابل تو کشته شده و به سعادت بزرگى مىرسیدم . و اگر مى بینى باین مقدار هم معتقد نیستى ، مرض دل خود را که همان دوستىاین دنیاى پست و میل و اعتماد به زندگى آن و فریب خوردن به زیباییهاى آن است ،معالجه کرده و این فرمایش خداوند متعال را بخوان: ((اى یهود! اگر گمان مى کنید فقط شما دوستانخدایید و اگر راست مى گویید، آرزوى مرگ کنید.))

ودر آخر روز عاشورا زیارت تسلیت را بخواند، و روز عاشورا را با توسلى کامل به حمایت کننده و پناه آن روز که از معصومین (علیهم السلام ) مى باشند بپایان رسانیده و درتوسل ، اصلاح حال و پذیرش ‍ عزادارى را خواسته و از کوتاهى خود معذرت بخواهد .

سایر اعمال دهه اول

۱- از اعمال مهم ، دعاى اولماه است . و بجهت اینکه اول این ماه اول سال بوده و از طرف دیگر دعاهاى قبل از وقتنیز تاءثیر خاصى در برآورده شدن حاجات و رسیدن به امور مهم دارد، این دعا تاءثیرزیادى در سلامتى و دورى از آفات دینى و دنیایى آن سال و بهبودى حال و بدست آوردننیکیها دارد. و دعایى که براى اول ماه در اقبال روایت شده دعاى بسیار مفیدى براىمطالب مذکور است.
– بهتر است در شب اول ، بعضى از نمازهایى را که در این شبوارد شده بمقدار حال و توانایى خود خوانده – حداقل دو رکعت نمازى را که شامل حمد ویازده بار ((قل هو الله احد))است -، بعد از آن دعایى را که پیامبر اکرم(صلى الله علیه و آله و سلم ) بعد از این نماز خوانده است و در کتاب اقبال نقل شدهبخواند و فرداى آن روز را روزه بگیرد. در روایت آمده است : کسى که چنین عملى راانجام دهد، مانند کسى است که بمدت یک سال کارهاى خوب انجام داده و تا سال آیندهمحفوظ خواهد بود.
روزه روز سوم در روایت آمده است : حضرت یوسف (علیه السلام) در این روز از چاه خارج شد. و اگر کسى این روز را روزه بگیرد، خداوند مشکل او رابرطرف نموده و سختیها را بر او آسان مى نماید.
روایت شده : مستحب است تمامماه را روزه بگیرد. و در مورد روزه روز تاسوعا و عاشورا روایت مخصوص داریم امااحتیاط این است که روز عاشورا را روزه نگیرد ولى از خوردن و آشامیدن تا عصر خوددارىنماید و آنگاه چیزى بخورد یا بیاشامد بجهت این که امام حسین (علیه السلام ) و یارانحضرت در عصر از غصه هاى این دنیاى پست رهایى یافتند و در هنگام عصر سعادتمند شده وبه مطلوب خود که عبارت بود از دیدار خداوند بزرگ ، رسیدند. و شاید بهمین جهت است کهدوستان عزادار آن حضرت (علیه السلام ) در عصر این روز غم و غصه آنها کاهش پیدا کردهو از بین مى رود.

دونکته

الف- در سایر اعمال شب و روزعاشورا، از قبیل نمازها و دعاهاى آن – غیر از زیارتها و نمازهاى آن – اشکالهایىوجود دارد. و ممکن است این اعمال ساخته و پرداخته مخالفین شیعه باشد. مواردى ماننداستحباب سرمه کشیدن و غیر آن ؛ و حتى اگر از معصومین (علیهم السلام ) نیز روایت شدهباشد، باز هم انجام مراسم عزادارى و صلوات فرستادن بر امام (علیه السلام ) و اصحاباو و لعنت نمودن کشندگان آنها بهتر از انجام چیزهایى است که در آن روایات وارد شدهاست . زیرا در روایت بر این اعمال نیز تاءکید شده است.
ب- از چیزهایى که عقلآنها را همراه با زیارت آن حضرت (علیه السلام ) لازم مى داند، زیارت اهل بیت ویاران شهید اوست ؛ بخصوص با زیارتهایى که وارد شده است.

از جمله چیزهایى که تاءکید شده این است که شب عاشورا تا صبح پیش قبر امام حسین(علیه السلام ) بماند. شیخ صدوق و شیخ طوسى از معصوم (علیه السلام ) روایت نمودهاند که: کسى که در شب عاشورا، امامحسین (علیه السلام ) را زیارت نماید و تا صبح در کنار قبر او بماند خداوند در روزقیامت او را برمى انگیزد در حالیکه آغشته بخون امام حسین (علیه السلام ) بوده یاخداوند را در روز قیامت دیدار مى کند در حالیکه آغشته بخون خود مى باشد .

بیست و یکم محرم

از شیخ مفید (رحمه الله علیه) روایت شده که شب بیست و یکم محرم شب زفاف سرور تمام زنان جهان حضرت زهرا (سلام اللهعلیها) است و بهمین جهت روزه روز آن مستحب مى باشد.
در استحباب روزه این روزعلماء اختلاف دارند که آیا مستحب مى باشد یا نه . ولى کسى که مى داند خداوند چهنعمت بزرگى در این شب شریف به دوستان خود و عموم مسلمین عنایت نموده و مى داند تمامخیراتى را که در عالم گسترده شده از برکت وجود دوازده امام (علیهم السلام ) وارشادات و اعمال و نورهاى مزار شریفشان مى باشد، بخصوص برکت انوار امام قائم کهخداوند متعال بواسطه او عنایات دینى و دنیایى خود را بر متدینین این امت و بقیهامتها تمام نموده ، و مى داند بوسیله او نور عدل الهى آشکار شده و هیچ دین باطلى درروى زمین باقى نخواهد ماند؛ و نیز منشاء تمام این نعمتها در همین شب است ، باید دراین روز با روزه یا سایر عبادتها و طاعات از بخشنده نعمتها سپاسگزارى نماید. و کسىکه چنین روزهایى را بزرگ مى دارد، امید است از کسانى باشد که خداوند در این آیه رعایت شعائر الهى برخاسته از تقواىدل است.با تقواى دل از آنان یاد کردهاست . و باید بدانیم رعایت این امور بظاهر جزئى تاءثیر و پاداش مراقبتهاى انسان راافزایش مى دهد .

پایان ماه

با پایان این ماه حرام ، انسان نیزاز حمایتهاى الهى بیرون مى رود.
بهمین جهت بندگان حقوقى پیدا مى کنند. یکى ازاین حقوق این است که بنده مى تواند با واسطه پناه آن روز که از معصومین (علیهمالسلام ) است با خداوند، مناجات نماید. در این مناجات ابتدا به عدم شایستگى خودبراى این امنیت الهى اعتراف نموده و بگوید: بخاطر بدى کردار و اندیشه ، سزاوارخوارى و عذاب دردناک تو بودم . اکنون که با لطف خود مرا در این ماه در پناه و حمایتو امان خود قرار دادى بعد از این ماه نیز، هیچگاه ما را از حمایت خود خارج مفرما. بخاطر کوتاهى در سپاسگزارى تو آنگونه که سزاوارى ، و عدم رعایت ادب و احترامت ما رامجازات نکن . مانند همیشه ما را مشمول عفو بى مانند خودت قرار بده تا گناهان ماتبدیل به چندین برابر اعمال شایسته گردیده و به مقام بالایى برسیم . و در پایانمناجات خود را با گفتن ان شاءالله و صلوات فرستادن به اتمامبرساند.
مراقبتى را که براى آخر ماه محرم گفتیم با مراقبت پایان اعمال در آخر هرماه فرق مى کند. زیرا در آخر ماه محرم مراقبات مخصوصى از قبیل محاسبه ، استغفار ودعا براى اصلاح حال وجود دارد که در فصل محاسبه کتابهاى اخلاقى بیان شده است.

منبع : کتاب المراقبات

ÂÂÂÂ

لینک کوتاه : https://www.komeily.com/?p=758