3 خرداد 1401

کد مطلب : 29265

مصاحبه و رسانه

مصاحبه با آیت الله کمیلی در نمایشگاه کتاب

آیت الله کمیلی: بر روی تمام آثار، مسئله عرفان عملی و کاربردی جلوه‌گر و مشهود است. هدف از انتشار آثار مکتوب و صوتی، ترویج و تقویت عرفان عملی شیعی اثنی عشری است. در سلسله آثار و کتب از کتاب مفاتیح السلوک شروع کنید که راهنمایی برای اهل سیر و سلوک است. این کتاب جیبی را در سفر و حضر به همراه خود داشته باشید. کتاب مفاتیح‌السلوک، مفتاح و کلیدِ راه سیر و سلوک الی الله بوده و آدابی در آن بیان شده است.

بازدیدها: 31

مصاحبه با حضرت آیت الله کمیلی خراسانی در نمایشگاه کتاب تهران-1401

در سی و سومین نمایشگاه کتاب تهران به محضر فقیه عارف حضرت آیت الله کمیلی از شاگردان حضرت امام راحل رضوان الله علیه و بزرگان نجف مانند مرحوم خویی رسیدیم که در زمینه عرفانی به مدت ۲۴ سال از محضر آیت الحق سید هاشم حداد رضوان الله علیه تلمذ کردند.

با توجه به کثرت تألیفات استاد کمیلی در زمینه عرفان شیعی و نوع بیان، ساختار نوشتاری و ادبی خاصی که در تألیفات ایشان مطرح است سؤالاتی از محضر معظم‌له پرسش شد که پاسخ‌های حضرتشان برای تمام علاقمندان مباحث عرفانی راهگشا است.

۱- علاقمندان به مباحث عرفانی، آثار حضرتعالی را با چه ترتیبی مطالعه نمایند؟

پاسخ: بر روی تمام آثار، مسئله عرفان عملی و کاربردی جلوه‌گر و مشهود است. هدف از انتشار آثار مکتوب و صوتی، ترویج و تقویت عرفان عملی شیعی اثنی عشری است. در سلسله آثار و کتب از کتاب مفاتیح السلوک شروع کنید که راهنمایی برای اهل سیر و سلوک است. این کتاب جیبی را در سفر و حضر به همراه خود داشته باشید. کتاب مفاتیح‌السلوک، مفتاح و کلیدِ راه سیر و سلوک الی الله بوده و آدابی در آن بیان شده است. در انتهای کتاب نیز چهل حدیث همراه ترجمه فارسی آمده است و برای هر کدام یک نکته عرفانی بیان شده است.

یک کلیاتی در کتاب المطالب السلوکیه آمده است.

یک نظم سلوکی در کتاب صد منزل دل وجود دارد و یک ترتیب بسیار خوبی در سیر منازل برای افراد مبتدی، متوسط و پایانی لحاظ شده است.

کتاب عرفان اهل بیتی نیز یک دوره عرفان شیعی از شرح کتاب مصباح‌الشریعه منسوب به حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام است که فعلاً جلد اول آن چاپ شده است.

چرا آثار منتشر شده روان و قابل فهم برای عموم مخاطبین است؟

۲- در کتب جنابعالی از لغات پیچیده و غامض عرفانی و عرفان نظری کم استفاده شده است و خواندن و درک مطالب برای خواننده راحت است آیا در این خصوص نیت و هدف خاصی دنبال می‌شود؟

پاسخ: در تمام آثار بیش‌تر جنبه تربیتی و پرورشی رفقا و اهل سلوک در نظر گرفته شده است. این مطالب ابتدا در جلسات سلوکی که برای شاگردان جنبه تربیتی داشت گفتگو می‌شد. چون هدف تربیتی و عرفانی است باید طوری صحبت کرد تا با واقعیت تطبیق داشته باشد و بتواند سالک را از درجات پایین به درجات بالاتر رشد دهد. لذا ایجاب می‌کرد تا یک زبانِ روانِ قابل فهم استفاده شود به دلیل اینکه در اجتماعات سلوکی همه نوع سالکی وجود دارد و باید طوری صحبت کرد تا همه استفاده لازم را ببرند.

۳–یکی از آثار و تالیفات ارزشمند حضرتعالی کتاب حداد در آینه حداد است. یک خاطره ناب یا یک نکته معرفتی از این کتاب یا کلیدی‌ترین خاطره خود را از استادتان بیان فرمایید تا به عنوان یادگار برای اهل سلوک بماند.

پاسخ: بنده به مدت ۲۴ سال توفیق شاگردی در محضر استاد سید هاشم حداد رضوان الله‌علیه را داشتم. علاقه، محبت و ارادت بنده به استاد ۲۴ ساعته بود و مسئله استادی خیلی اهمیت داشت. اگر شاگرد خود را در استاد فانی کند، راهش بسیار نزدیک می‌شود. بالاخره بت نفس با این برنامه شکسته می‌شود. این محبت و ارادت همیشه در وجود بنده هست. بوی عطر استاد را گاهی استشمام می‌کنم. گاهی نیز یک دفعه سلام، تحیت و درود نسبت به ایشان در نفس ایجاد می‌شود. خاطرات گذشته مرتب در نظر بنده جلوه‌گر می‌شود.

مهمترین توصیه عارف سفر کرده مرحوم سید هاشم حداد

مهمترین توصیه ایشان که بر روی آن بسیار تأکید داشت این بود که: «اذْکُرُوا اللّهِ فی جمیع الأحوال و الأزمنه و الأمکنه». یاد خدا را به صورت ملکه و دایم در هر حال، مکان و زمانی داشته باشید. بنده نیز این توصیه را نسبت به شاگردان دارم تا روی این مسئله پایه‌گذاری و تکیه کنند و ان‌شاء الله موفق شوند و راه را به پیش ببرند.

مقصود عرفان از نظر آیت الله کمیلی عرفان اهل بیتی است.

۴- بعضی از افراد به ظاهر اهل معرفت دو واژه عرفان و اهل‌بیت علیهم السلام را تفکیک می‌کنند. بعضی نیز می‌گویند ما پیرو اهل بیت علیهم السلام هستیم و با عرفان میانه‌ای نداریم. حضرتعالی از نوشتن کتاب عرفان اهل بیتی علیهم السلام چه هدف و مقصودی داشتید؟

پاسخ: مقصود بنده از عرفان، عرفان شیعی عملی اثنی عشری است. یک سالک باید در لباس عمل نشان دهد که چقدر از این عرفان تبعیت دارد. عرفان عملی شیعی اثنی عشری، عرفان اهل بیتی را در بردارد. بنده هیچ تفکیکی بین راه توحید صحیح و راه اهل‌بیت علیهم‌‌‌‌‌‌السلام نمی‌بینم. چون اگر انسان در خط توحید پیش برود حتماً از نظر روحی با ذوات و ارواح مقدسه برخورد می‌کند. نمی‌شود شخصی صد در صد موحد کامل شود اما با ارواح بلند مرتبه و مقدسه ارتباط نداشته باشد. همین مطلب مبنای بنده برای اثبات تشیع ابن عربی، مولوی، حافظ و امثال آن‌هاست.

وقتی گفته‌های این بزرگان را نگاه کنیم متوجه می‌شویم از یک مقام توحیدی بالایی برخوردار بودند. آیا می‌شود کسی به آن توحید الهی و تجرد توحیدی محض دست یابد اما با اولیای او هیچ آشنایی نداشته باشد؟ در فتوحات ابن عربی ذکر شده که با حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف و با ائمه به ویژه حضرت علی علیه‌السلام ارتباط داشتند. این مطلب اثبات می‌کند فرقی بین توحید صحیح و ولایت صحیح نیست.

ممکن است در فرقه‌های نوظهور مسائل دیگری پیش بیاید و خط و خطوط دیگری داشته باشند اما این به ما ربطی ندارد. از همان اول گفته‌ام خدا، اولیای خدا ومحمد و آل محمد صلوات‌الله‌علیهم را دوست دارم و با آن‌ها نیز پیش رفته‌ام. ذات ما یک ذاتی است که با این معانی معجون شده است.

مباحث اخلاق در برنامه های آتی

۵- حضرتعالی در مقوله اخلاق، تألیف مستقلی با عنوان اخلاق اهل‌بیتی دارید که به زودی چاپ می‌شود. همواره یکی از مسائل مطرح شده خلط مباحث اخلاق و عرفان بوده است. چگونه می‌توان به تعریف درستی از اخلاق و عرفان رسید و وجه اشتراک و افتراق بین آن‌ها چیست؟ همچنین خوانندگان در کتاب اخلاق اهل‌بیتی که شرح دعای مکارم الاخلاق است باید به دنبال چه نکاتی باشند تا بیش‌ترین بهره و استفاده را از مطالب این کتاب ببرند؟

پاسخ: اخلاق بر دو قسم است. یک قسم «اخلاقِ عملی و رفتاری» است که سالک باید آن را در رفتار و گفتار خود لحاظ کند. قسم دیگر «اخلاق معرفتی و درونی» شخص سالک است. اخلاق عمومی که گفتارش خیلی مشهور و معروف است با اخلاق دقیق و عمیق عرفانی که مشایخ طریقت، آداب و اخلاقی را برای آن وضع کرده‌اند متفاوت است. آنچه در دعای مکارم‌الاخلاق آمده هر دو جنبه اخلاق یعنی هم اخلاقِ رفتاری و گفتاری و هم اخلاق قلبیه و درونی را در بر دارد. این تزکیه و تهذیب اخلاق باید درون شخص سالک محقق شود. وقتی می‌گویند: تخلقوا باخلاق الله؛ خلق و خوی خدا را بگیرید دو جنبه ظاهری و باطنی دارد. انسان باید به هر دو جنبه توجه کند و در شرح دعای مکارم‌الاخلاق هر دو وجه لحاظ شده است.

۶ – ویژگی کتاب حداد در آینه حداد نسبت به کتاب روح مجرد علامه طهرانی چیست؟

پاسخ: کتاب روح مجرد سفرنامه‌ علامه طهرانی به عراق است. وقتی وارد عراق می‌شد به منزل استاد مشرف می‌شد و مدتی آنجا بود. سپس به بیان رفتار و گفتار استاد یا خاطراتی که از استاد و رفقایی که به منزل ایشان تشرف می‌یافتند می‌پرداخت. البته وقتی یک نکته معرفتی از استاد را می‌نوشت، قلم فرسایی می‌کرد تا بتواند آن را مستدل ارائه دهد. لذا سراغ ادله و استدلالات می‌رفت. مثلاً وقتی می‌نوشت در محضر آقا فتوحات مکیه ابن عربی را می‌خواندیم و آقا امر می‌کرد تا این مطالب را گفتگو کنیم سراغ اثبات تشیع ابن عربی می‌رفت و شروع به استدلال می‌کرد تا خواننده موقع مطالعه به این موضوع توجه کند؛ نسبت به این مطالب خیلی حساس بود لذا روح مجرد، کتاب قطوری شد.

ضرورت داشت یک کتاب اختصاصی به دور از مطالب حاشیه و استدلالات علمی درباره آقای سید هاشم حداد رضوان الله علیه نوشته شود. در گذشته دو کار انجام شد. کتاب روح مجرد با کمک بعضی از شاگردان تلخیص شد و آنچه مربوط به آقای حداد (زندگینامه و خاطرات) بود در قالب چندین جزوه گردآوری شد. سپس با استفاده از جزوات، سایر مطالب گردآوری شده و همین‌طور خاطرات بنده از استاد یک کتاب واحد تدوین شد.

در کتاب روح مجرد خیلی کم به شبهات مطرح شده در خصوص آقای حداد پرداخته شده است؛ لذا با توجه به مغفول ماندن این مطلب ضرورت داشت فصل پایانی کتاب به بیان شبهات اختصاص پیدا کند.

ناشناخته بودن عرفان شیعی و لزوم ترویج آن

۷- علت گستره زبانی، قومیتی و ملیتی در بین شاگردان، آثار و تألیفات معظم‌له چیست؟

پاسخ: دأب و سیره این است که باید در مسائل عرفانی همان کاری را کرد که در مسائل اصول اعتقادی و نشر اسلام انجام می‌شود. چون مسئله عرفان شیعی برای بسیاری ناشناخته است و لازم است دعوت گسترده‌ای صورت بگیرد. در پیشوایان دین مثلاً امام رضا علیه‌السلام دیده می‌شود که زنادقه از ملل و ادیان دیگر نزد امام می‌آمدند و جلسات، مباحثات و مذاکراتی با حضرت داشتند.

همچنین در سیره ائمه دیده می‌شود که مسئله دعوت به خدا را مانند نشر اصول اولیه تعمیم می‌دادند. روش بنده، روش پیشوایان دین است هرچند ممکن است ایراد وارد کنند. گاهی گفته می‌شود که این عجب، شهرت و … ممکن است روی برنامه تربیتی و عرفانی افراد تأثیر منفی بگذارد. بنده چنین نظری ندارم. همان‌طور که در زیارت جامعه کبیره آمده است ائمه توحید الهی را تعمیم می‌دادند و در همه جا نشر می‌دادند. ابزار تبلیغی در عصر حاضر بسیار گسترده شده و مثل سابق نیست. باید از این ابزار استفاده کرد.

مرحوم آیت‌الله شیخ محمد کاشف الغطا عبارت مشهوری دارد که برای دفع مفاسد اخلاقی و ایمانی و نشر فضایل در عالم باید از ابزار و راه‌هایی استفاده کرد که دشمن از آن بر علیه اسلام استفاده می‌کند. الحمدلله این توفیق برای ما و دوستان ما حاصل شده است. یکی از این ابزار، غرفه زدن در نمایشگاه کتاب بود. سال‌ها در نظرم بود تا مانند دیگران چنین غرفه‌ای داشته باشم که الحمدالله این موفقیت حاصل شد. اِن تَنصُرُوا اللهَ یَنصُرکُم وَ یُثَبِّت اقدامکم. بسیار روشن است که انتشار این مطالب با تأییدات الهی و امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف روز به روز افزوده می‌شود و این یک نصرت غیبی الهی و مأخوذ از همان آیه‌ای است که تلاوت شد.

لینک کوتاه : https://www.komeily.com/?p=29265

مطالب مشابه

مقصود از عبادات ظاهری بدست آوردن طهارت قلبیه است

داشتن نظر الهی و توحیدی به تمام اشیاء جهان

انسان می‌تواند غفران الهی را نسبت به خودش در همین دنیا درک کند

آیت الله فاطمی نیا به ملکوت اعلی پیوست

حب دنیا و حب نفس مادر همه امراض است

گزارش تصویری بازدید آیت الله کمیلی خراسانی از نمایشگاه کتاب

نشر انوار توحید در سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

حضور قلب در انسان باید دائمی باشد

حضور آیت‌الله کمیلی خراسانی در راهپیمایی روز قدس به روایت تصویر

گزارش بزرگداشت سی و نهمین سالگرد ارتحال عارف کامل سید هاشم حداد

نظرات

کلام استاد

کلیپ صوتی

زیارت و دیدار حضرت صاحب الزمان (عج)

ویژه نامه

مجموعه سخنرانی‌های آیت الله کمیلی خراسانی «حفظه الله» در ماه ذی القعده

تقویم سلوکی

اعمال ماه ذی القعده

مناسبات ماه ذی القعده

ماه ذى القعده ، نخستین ماه ازماههاى حرام است که در آنها جنگ، حتّى با دشمنان اسلام حرام است; مگر این که جنگ برمسلمین تحمیل شود (سه ماه دیگر از ماههاى حرام، ذى الحجّه، محرّم و رجب است) آتش بس در این چهار ماه وسیله اى براى آرامش جامعه و توفیق براى حجّ وعبادت، حلّ مشکلات اقتصادى و بازنگرى در امر جنگ و یافتن نقطه پایان براى آن و سپس مرهم نهادن بر زخم هاى جانکاه ناشى از آن است. ماهى است که زوّار خانه خدا از اطراف و اکنافِ جهان به سوى خانه خدا حرکت مى کنند، گروهى به مدینه مى روند و قبر پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) و قبور ائمّه هدى(علیهم السلام) را زیارت مى کنند و آثار تاریخى که در جاى جاى این خاستگاه اسلامى وجود دارد را مى بینند و غرق لذّات روحانى مى شوند (هرچند نابخردان و جاهلان، بسیارى از این آثار عظیم و گرانقدر را از میان برده اند) گروه دیگرى راهى مکّه مى شوند و با انجام مناسک «عمره تمتّع» در انتظار مراسم بزرگ عبادى سیاسى حج مى نشینند و با طواف کعبه و شرکت درصفوف پرشکوه جماعت، روح و جانشان را تازه مى کنند . سیّد بن طاووس در فضیلت این ماه مى گوید: «ماه ذى القعده ماهى است که به هنگام شدّت و گرفتارى، زمان خوبى براى دعاست، و براى رفع ظلم و ستم و دعا بر ضد ظالم مؤثّر است. همچنین مى گوید: «این ماه «ماه اجابت دعاها» نامیده شده است; لذا باید اوقاتش را غنیمت شمرد و در آن روزه حاجت گرفت.