بسم الله الرحمن الرحیم

دانلود فایل صوتی بیانات آیت الله کمیلی خراسانی در شرح مناجات الراغبین

مدت زمان: ۰۰:۱۷:۳۴

حجم فایل:  ۳۲,۹ مگابایت

دانلود فايل صوتي

متن بیانات معظم‌له

مناجات پنجم از مناجات خمسه عشر: مناجات الراغبین (بخش سوم)

حضرت امام زین‌العابدین «علیه‌السلام» می‌فرمایند:

«وَ ها اَنَا مُتَعَرِّضٌ لِنَفَحاتِ رَوْحِكَ وَ عَطْفِكَ، وَ مُنْتَجِعٌ غَيْثَ جُودِكَ وَ لُطْفِكَ»؛

پروردگارا من در این ساعت که مشغول مناجات با تو هستم در واقع خود را مورد عرضۀ نفحات روحانی و عطوفت تو قرار داده‌ام. دوستان بدانند که در حدیث آمده است: «ان لِرَبِّکُم فی اَیامِ دهرِکم نَفَحاتٌ ألا فَتَعَرَّضوا لها»؛ یعنی چه‌بسا که در آنات عمر شما، جذبه‌ها و نفحات الهی به‌ سوی شما بیاید؛ پس خود را در معرض این جذبه‌ها قرار دهید تا بتوانید از آن فیض ببرید؛ به یک حالِ مشغول شدنِ جذبه‌ها، الهامات و نظرات پروردگاری همین وقتی است که انسان نشسته و با خدای خود راز و نیاز و گفتگو می‌کند.

«وَ مُنْتَجِعٌ غَيْثَ جُودِكَ وَ لُطْفِكَ»؛ خدایا من در این مناجات‌نامه به دنبال این هستم که از باران بخشش و الطافت بهره ببرم.

«فآرٌّ مِنْ سَخَطِكَ اِلى‏ رِضاكَ، هارِبٌ‏ مِنْكَ اِلَيْكَ»؛ خدایا من از سخط، غضب و خشمت به‌سوی رضا و خشنودیت فرار کردم. حالا چطور می‌شود که بندۀ خدا یک حال سخط و غضب خدا را احساس کند و بعد بخواهد از آن حال خشم خدا به حال خشنودی خدا منتقل شود؟ احساس غضب و سخط الهی در وقتی است که انسان مشغول غفلت، معصیت، کارها و نیّاتی است که خدا دوست ندارد؛ [لذا برای رفع] این گرفتاری از خدا می‌خواهد کمک بگیرد؛ خدایا تو می‌دانی من که اکنون با تو مشغولم دیگر نمی‌خواهم به آن حال غفلت و معصیت گذشته برگردم؛ پس من از آن حال غفلت فعلاً به حال ذکر و حضوری که مرضی و پسند توست آمده‌ام. جملۀ دوم هم تأکیدی بر جملۀ اول است. اینکه می‌فرماید: هارِبٌ‏ مِنْكَ اِلَيْكَ؛ منک یعنی از تو و به سوی تو فرار دارم.

چطور می‌شود که انسان بخواهد از یک نفر هم فرار کند و هم بخواهد آن یک نفر را پناهگاه خود قرار بدهد؟ این همان است که در جملۀ قبلی آمد؛ که «از خدا» یعنی از سخط و غضب خدا، «به‌ سوی خدا» یعنی به‌ سوی خشنودی و پسند او [پناه می‌برد.] یعنی انسان از حالتی بد به حالتی خوب پناه می‌برد. این یک مطلب بود. مطلب دیگر اینکه یک موحد تمامی تأثیرات را از جانب خدا می‌بیند؛ یعنی از غیر خدا نمی‌ترسد؛ از غیر خدا امید ندارد؛ و فقط خداوند را مؤثر در این عالم می‌داند؛ لذا می‌گوید: خدایا من فقط از غضب تو به‌سوی تو فرار دارم. من هیچ واهمه‌ای از غیر تو ندارم. این اشاره به معنای لطیفی از توحید دارد.

«راج ٍ اَحْسَنَ ما لَدَيْكَ»؛ خدایا من از تو بهترین چیزی را می‌خواهم که تو داری و به آن هم امید دارم؛ چه چیزی در نزد خدا بهتر است؟ آیا می‌شود چیزی از توحید خدا بالاتر باشد؟

«مُعَوِّلٌ عَلى‏ مَواهِبِكَ»؛ خدایا اعتماد من فقط به موهبت‌ها، بخشش‌ها و داده‌های توست؛ باز این حکایت از معنای توحیدی دارد. این در فرضی درست است که همۀ عطیه‌ها و هدیه‌ها را از خدا بدانید.

«مُفْتَقِرٌ اِلى رِعايَتِكَ»؛ خدایا من به رعایت و سرپرستی تو نیازمندم؛ مگر می‌شود بنده خدا از زیر کفالت، رعایت و نظارت الهی بیرون بیاید؟

«اِلهى‏ ما بَدَاْتَ بِهِ مِنْ فَضْلِكَ فَتَمِّمْه»؛ خدایا! پروردگارا! آنچه را که از فضل و کرمت به من آغاز و ابتدا نمودی به کمال تمام برسان؛ این مطلب نیز حکایت از احسان و کرمِ قدیم خدا دارد؛ اینکه انسان به گذشته‌های خود برگردد و ببیند در ادوار گذشته که از صلب پدران و رحم مادران گذشته دست‌به‌دست چرخیده تا دورانی که در شکم مادر بوده، تا دوران شیرخوارگی و همین‌طور تا وضع فعلی، از آن ابتدا که خداوند ما را از عدم به‌ وجود آورد تا به امروز بر ما احسان و کرم داشته است؛ پس این خدا بوده که در گذشته که هیچ توانی نداشتیم به کرم و فضلش شروع به خلقت و این نعمت بزرگ کرد؛ در این دعا نیز می‌خوانیم که: خدایا دست از این احسانت بر ندار؛ همان‌طوری که این فضل و جلوه‌های نعمت را درگذشته‌ها از تو دیدیم باز هم ادامه بده و آن را به اتمام و اکمال برسان.

«وَ ما وَهَبْتَ لى‏ مِنْ‏ كَرَمِكَ فَلا تَسْلُبْهُ»؛ خداوندا کرمی را که در گذشته به من بخشیده‌ای و من از آن کرم‌ها، بهره‌ها گرفته‌ام از من سلب نکن. این نشان می‌دهد که ممکن است خداوند یک نعمتی را به بنده‌اش بدهد و بعد از او بگیرد؛ در دعای کمیل نیز می‌خوانیم: «اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ النِّقَمَ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُغَيِّرُ النِّعَمَ» گناهانی که باعث می‌شود که نعمت‌ها از انسان سلب شود و به‌جای آن نقمت‌ها بیاید؛ سپس حضرت در این دعا می‌فرماید:

«وَ ما سَتَرْتَهُ عَلَىَّ بِحِلْمِكَ فَلا تَهْتِكْهُ»؛ خداوندا آنچه را که از نقص‌ها، عیب‌ها و زشتی‌ها بر من پوشانده‌ای به‌ واسطۀ حلمت بوده است؛ یعنی اگر خدا صبور و حلیم نبود و سر هر خطایی می‌خواست ما را به عذاب بگیرد، اصلاً طاقت چنین تنبهات الهی را نداشتیم؛ ولی خیلی از کارها و زشتی‌های ما را می پوشاند؛ چون صفت حلم در اوست؛ «فَلا تَهْتِكْهُ»، یعنی خدایا حجاب و ستاریت خود را از ما هتک مکن. مثلاً فرض کنید شما پرده‌ای را روی زشتی‌های یکجایی انداخته باشید و زیر پرده چیزهایی است که اگر کسی آن‌ها را ببیند ممکن است ناراحت شود. حالا تا وقتی‌ که پرده بر روی این زشتی‌ها است چیزی نمایان نیست؛ ولی وقتی پرده را بردارید آن وقت نمایان می‌شود. «فَلا تَهْتِكْهُ» یعنی خدایا ستاریت خود را از ما هتک مکن؛ چون یکی از صفات خدا «یا ستارالعیوب» است؛ خداوند عیب‌ها را پوشانده است؛ اگر هرکس هر گناهی که می‌کرد در پیشانی‌اش ظاهر می‌شد آن‌ وقت چگونه می‌توانست در جامعه زندگی کند؟ ولی این لطف خداست که خطاهای ما را پوشانده و بسیاری از افراد عیب‌های ما را نمی‌دانند. اگر عیب‌ها برملا می‌شد ما اصلاً نمی‌توانستیم در این جهان زندگی کنیم. این هم یک نوع از لطف خداست؛ همان‌طور که خودش «ستارالعیوب» است از بندگانش هم می‌خواهد که «ستارالعیوب» باشند؛ آن‌ها هم نباید اشاعۀ فحشا کنند و عیب‌های دیگران را برملا کنند.

«وَ ما عَلِمْتَهُ‏ مِنْ قَبيحِ فِعْلى‏ فَاغْفِرْهُ»؛ خدایا آنچه از قبح و زشتی افعالم را دانسته‌ای، «فَاغْفِرْهُ» آن را بیامرز و به‌ کلی پاک‌ نما. در آیه‌ای از قران می‌خوانیم: «فَإِنَّ اللَّهَ یَمْحُو مَا یَشَاءُ»، خداوند آنچه را بخواهد، محو می‌کند. از مقام ایزدی مسئلت داریم که با عفو، کرم و بخشش خود بر جرائم اعمال ما قلم عفو بکشد و ما را در نزد خلقش رسوا نکند. فرق دنیا با آخرت همین است. آخرت «يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ» است؛ در قیامت تمام سریره‌ها و پنهانی‌ها برملا می‌شود ولی در این دنیا این‌طور نیست. این هم یکی از الطاف خفیۀ پروردگار است. «اللهم اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَاسْتُرْ عُیُوبَنا، وَاکْشِفْ کروبنا و صلی الله علی محمد و اله الطاهرین.»