«وَ أحفَظُوا ألسِنَتَکُم، وغَضّوا عَمّا لا یَحِلّ النَّظرُ إلیه أبصارَکُم، و عمّا لا یَحلّ الإستِماعُ إلیه أسماعَکُم»؛ در این فراز نورانی از خطبه شعبانیه پیامبر گرامی اسلام (ص) به حفظ زبان، چشم و گوش اشاره کرده است. روزه گرفتن در ماه مبارک خلاصه نمیشود به خویشتنداری از مفطراتی که مرتبط با مسائل ظاهری جسم است. مانند خویشتنداری از خوردن، آشامیدن، قی کردن عمدی، سر را به زیر آب فرو کردن، خود را جنب کردن و امثال آن. بلکه باید اعضای بدن نیز در همه حال روزه باشد تا به درگاه خدا پذیرفته شود.
چشم آفات فراوانی دارد. در برخی از احادیث چهل گناه برای زبان ذکر شده است. آفات عمومی زبان سخنچینی، تهمت، دروغ، غیبت، مخصوصاً عادت کردن به بدگویی و عیبجویی از دیگران و نظایری از این دست است. روز قیامت برای بندهای که کفه اعمال حسنهاش پایینتر است آشکار میشود عدهای در دنیا از او بدگویی کردهاند و تا زمان حیاتش از او طلب حلالیت نکردند تا آنها را ببخشد. در روز قیامت به قدرت خدا افرادی که به او ظلم کردند، آبرویش را بردند و از او بدگویی کردند مقابل چشمانش حاضر میشوند و محکمه و دادگاهی برپا میشود.
لذا این بنده میگوید: فلانی! تو در دنیا پشت سر من حرفهایی را زدی که راضی نبودم و اکنون طلبکار هستم. باید بدهیهایت را به من بدهی تا تو را ببخشم.
آن بنده میگوید: من که چیزی ندارم به تو بدهم.
میگوید: بالاخره در دنیا کارهای خیر و حسنهای مانند اطعام کردن، کمک به فقرا، صدقه دادن و امثال آنها انجام دادهای. اگر میخواهی راضیام کنی باید مقداری از حسنات خودت را به من بدهی.
در روایت آمده وقتی این کار انجام میشود کفه سنجش اعمال حسنه آن فرد بالا میرود و به بهشت خدا وارد میشود. اما آن یکی دستش خالی میشود و به جهنم وارد میشود.
اما یک زمان در جوانی غیبتی کردهای و الان پیر شدهای و نمیدانی از چه کسی غیبت کردهای یا آن افرد فوت شدهاند. در این موارد چهکار باید کرد؟
حالا که در این دنیا هستی باید عجله کنی و رد مظالم بدهی. رد مظالم یعنی از طرف افرادی که به آنها ظلم کردهای، اجحاف حقوق کردهای، از تو طلبکار هستند و از دنیا رفتهاند و نمیدانی چه کسانی هستند، یک مقدار پول به فقرا بده. و بگو خدایا من این را بهعنوان رد مظالم و صدقه از آنهایی که غیبت و بدگویی کردهام، میدهم تا ثواب این صدقات برای آن افراد باشد. لذا ثواب صدقات و رد مظالمی که شما دادهای به امواتی میرسد که در حق آنها ظلم کردهای.
این یکی از راههایی راهی است که انسان میتواند تا در این دنیاست خود را خلاص کند؛
زبان را باید حفظ و مراقبت کرد. با این زبان نباید به هیچکس ( اعم از خویشاوندان، غیر خویشاوندان و مسئولین محترم نظام شامل شهردار، استاندار، فرماندار و سایرین) اذیت و آزار رساند؛ نباید به کسی فحش و ناسزا گفت.
اگر عدهای کار زشتی انجام دادند دلیل نمیشود ما هم آن را انجام بدهیم. اصلاً از نظر اخلاقی شایسته یک انسان پاک نیست که خودش را به این حرفها آلوده کند. فایدهاش چیست؟ اگر واقعاً میبینی ظلمی از شخصی به کسی شده، یا باید به خودش بگویید یا به مراجع قضائی مراجعه کنید. نباید پشت سر یک نفر مدام حرف زد، شخصیتش را تضعیف کرد و آبرویش را برد. نباید مسئولین را تضعیف کنیم، نتیجهاش چیست؟
غیبت کردن یک مرض متفشی در جامعه است که بسیاری به آن مبتلا هستند. این بیماری در طایفه علما نیز وجود دارد و مستثنی نیستند. باید مراقبت بسیاری کرد.
اگر از زبان نگهداری کنید تمام اعضای بدن راحت میشوند. تمام اعضای بدن به زبان التماس میکنند که راحت باش تا ما هم راحت باشیم.
چون وقتی زبان مدام به حرف و به جنبش درآید بقیه اعضا نیز به حرکت در میآید. آنها نیز به دنبال گناهی که زبان میکند به حرکت در میآیند و گناه میکنند.
یکدفعه میبینید باید یک جایی بروید، یک حرفی بزنید، یک دستی بالا بکنید، پائین بکنید، یک چیزی بنویسید و همینطور؛
بهترین راه حفظ زبان این است که انسان باور کند دو ملک همراهش هستند. این ملائک حسنات و سیئات را مینویسند.
عزیز من! در یکی از فرازهای دعای کمیل آمده است: «وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِينَ، كِرَامًا كَاتِبِينَ يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ»؛ خدایا فرشتگانی را بر من موکل کردی که همراه من هستند و شب و روز اعمالم را مینویسند.
چرا به گفته خدا شک میکنیم؟ یک مقدار حواس خود را جمع کنیم و در خود فرو برویم. همیشه به خود تلقین کنیم که ما تنها نیستیم. از طرف خدا دو مامور بر ما گماشته شده که مراقب اعمال و افعال ما هستند و مینویسند. شب اول قبر تمام این نوشتهها در گردن میت، طوق میشود. خیلی سخت است.
پیغمبر (ص) فرمود: «وَ احْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ غُضُّوا عَمَّا لَا یَحِلُّ النَّظَرُ إِلَیْهِ أَبْصَارَکُمْ»؛ همانند زبان باید از چشم نیز مراقبت کرد تا خدای ناکرده خطا و گناه نکند. لذت از حرام در این دنیا عقاب اخروی را به همراه دارد.
اگر چشم رها شود و از نگاه به نامحرم لذت ببرد آن وقت چطور میتواند از دعا و مناجات لذت ببرد. چطور میتواند از عذاب خدا در امان باشد؟
مخصوصاً وقتی که به نگاه کردن عادت کند و چشمچران شود. یکی از شعرای عرب میگوید: «نَظرَةٌ فَسَلامٌ فَلِقاءُ»؛ ابتدا فقط یک نگاه است اما بتدریج روابط نامشروع شروع میشود. بعدسلام میدهد و سپس باهم قرار میگذارند؛ بعد یک دفعه میبینید که افراد دوست دختر و دوست پسر دارند. آنوقت این فرد میخواهد به مسجد برود و از خواندن دعای ابوحمزه، دعای افتتاح و دعای کمیل لذت ببرد. مگر میشود!
وقتی چشم، گوش و دست آلوده شد و فکر جای دیگر رفت آنوقت چطور این فکر میتواند به یاد نماز و عبادت باشد. خلاصه کار خیلی سخت است. دوستان، باید به فکر خود بود. آخر این چه انسانی است که به خودش رحم نمیکند؟!
انواع ظلم
ظلم را به سه نوع تقسیم کردهاند.
1- ظلم به غیر که شامل طلم به زن، فرزند و دیگران است.
2- قسم دوم ظلم به نفس است. مثلاً انسان دلش برای دیگران بسوزد اما دلش برای خودش نسوزد و به خود رحم نکند.
در فرازی از خطبه شعبانیه آمده است: «وَ عَمَّا لَا یَحِلُّ الِاسْتِمَاعُ إِلَیْهِ أَسْمَاعَکُمْ»؛ باید سمع و گوش را از حرام حفظ کرد. حتی بعضی از این آهنگهای مجاز، غیرمجاز است. وقتی آهنگ طربناک باشد و ایجاد رقص کند حرام است.
در بعضی از مجالس عروسی مطرب نیز دعوت میشود. وقتی زندگی بر روی حرام بنا شد یکدفعه میبینی در زندگی بین زوجین کشمکشی پیش میآید و کارشان به طلاق میکشد. انسان وقتی از خدا دور شود اینطور میشود.
در دعای کمیل آمده است: «اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُغَیرُ النِّعَمَ؛ اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُنْزِلُ النِّقَمَ؛ اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَحْبِسُ الدُّعَاءَ»؛ گناه نعمت را سلب میکند. موجب نزول عذاب و نقمتهای خدا میشود و مانع بالا رفتن دعا میشود.
«اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُنْزِلُ الْبَلَاءَ»؛ میبینی بلا آمده و نمیتواند آن را برطرف کند. چون گناه کرده و دستی دستی بلا را برای خودش آورده است.
«اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَقطعُ الرجاء»؛ بعضی از گناهان باعث میشود به خدای منعم جلیل و عظیم توجه نکنی؛ امیدت را از خدا ببری و آن را جای دیگر ببری.
«اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تظلم الهواء»؛ برخی گناهان همه چیز مانند هوا، جو، اجتماع، جامعه را به بادِ فنا میدهد و سبب بروز نقمت، بلا، سختی و گرانی و غیره میشود.
این گرانیها به علت مفاسد اخلاقی است. چرا هر کار میکنند نمیتوانند نرخ تورم را پایین بیاورند؟ چرا بازار و مسکن ارزان نمیشود؟ هزینههای زندگی نیز روز به روز در حال افزایش است. خدا فرمود:«لا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ»؛ تا وقتی که مردم خود را تغییر ندهند خدا هم تغییر نمیدهد. این مطلب گفته خدا و یک چیز اجماعی است. تا خود را تغییر ندهیم و با خدا آشتی نکنیم این بلاها هست.
«اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَحْبِسُ قَطرَ السماء»؛ برخی از گناهان باعث میشود باران نیاید؛ زراعتها تشنه بماند؛ کشاورزی کم شود و قحطی بیاید. تمام اینها به علت گناه بنیآدم است؛.
در روایتی خواندم: شبهای جمعه ماهیان دریا سر از آب بیرون میآورند و میگویند: خدایا! ما را به گناهان بنیآدم معذب ننما.
شما خیال میکنی فقط خودت گناه میکنی اما این گناه روی تمام جهان (همه موجودات و …). ما خیال میکنیم با این گناه فقط به خود ضرر زدهایم، نه آقا! اینطور نیست. بلکه علاوه بر خودت به جامعه نیز ضرر زدهای.
امشب شب زیارتی امام حسین علیهالسلام است. نام حضرت صاحب الزمان (عج) در دو فراز از زیارت عاشورا آمده است.
1- در فراز «فَاَسْئَلُ اللَّهَ الَّذی اَکْرَمَ مَقامَکَ وَ اَکْرَمَنی بِکَ اَنْ یَرْزُقَنی طَلَبَ ثارِکَ مَعَ اِمامٍ مَنْصُورٍ»؛ مقصود از امام منصور همان امام زمان (عج) است.
2- در فراز «مَعَ اِمامٍ هُدیً مَهدیٍ بِالْحَقِّ»؛ مقصود از امام هدی همان امام زمان (عج) است.
در زیارت عاشورا میگوییم: خدایا! به من روزی کن تا در رکاب امام زمان بجنگم و دادخواهی و انتقام بگیرم. از آنهایی که امام حسین (ع) را به شهادت رساندند.
یک پرسش اساسی در این زمینه وجود دارد بیش از هزار سال از واقعه کربلا در سنه شصت هجری گذشته است. آیا از قاتلان امام حسین (ع) کسی باقی مانده که امام زمان (عج) پرچم «یا الثارات» را بلند کند و ما هم بگوییم: «طَلَبَ ثارِکَ مَعَ اِمامٍ مَنْصُورٍ».
-امام علی علیه السلام فرمود: «الرَّاضِی بِفِعْلِ قَوْمٍ کَالدَّاخِلِ فِیهِ مَعَهُمْ وَ عَلَى کُلِّ دَاخِلٍ فِی بَاطِلٍ إِثْمَانِ إِثْمُ الْعَمَلِ بِهِ وَ إِثْمُ [الرِّضَا]الرِّضَى بِه» به این معنا که هر کسی به کار کسانى خشنود است، چنان است که در میان کار آنان بوده است و هر که در باطلى پا نهاد، دو گناه بر گردن او افتاد، گناه کردار و گناه خشنودى بدان کار.-