بیانات آیت الله کمیلی/ بیانات اخلاقی/ بیانات عرفانی آيت الله كميلي/ رمضان/ شرح ادعیه و احادیث/ شعبان

11 فروردین 1401

کد مطلب : 29000

ارسال صوت+متن بیانات

شرح خطبه شعبانیه – جلسه سوم

موضوع بیانات حضرت آیت الله کمیلی خراسانی «حفظه الله»: حکمت روزه گرفتن؛ توبه از گناهان؛ مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاقبه؛ ادعیه با مضامین توبه؛ شرح فرازهایی از دعای غیبت

بازدیدها: 24

بسم الله الرحمن الرحیم

دانلود فایل صوتی سخنرانی حضرت آیت الله کمیلی خراسانی در شرح خطبه شعبانیه «بخش سوم»

تاریخ: ۱۳۹۵/۰۳/۲۰

مدت زمان: ۰۰:۲۳:۵۵

حجم فایل: 8.1 مگابایت

دانلود فايل صوتي

بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین

متن بیانات

حکمت روزه گرفتن

قال رسول الله: «وَ تَحَنّنوا علی أیتامِ النّاس یَتحَنّنُ عَلَی أیتامِکُم»؛ همانطور که شب گذشته بیان کردیم ماه رمضان فقط با یک، روزه گرفتن تمام نمی‌شود؛ بلکه ماه رمضان، ماه خیرات است. ماهی است که انسا‌ن‌ها به فکر یتیمان، محرومان و فقرا می‌افتند.

یک خاصیت روزه این است که همه مسلمان‌ها حتی آن مسلمان‌هایی که تاجر و سرمایه‌دار هستند باید روزه بگیرند. وقتی یک سرمایه‌دار در ماه رمضان روزه بگیرد و گرسنگی و تشنگی بکشد، درد فقرا و گرسنگان را احساس می‌کند. یک حکمت روزه این است. چون یک ماه باید روزه بگیرد؛ یکی دو روز که نیست! وقتی فرد تاجر و سرمایه‌دار در ماه رمضان، این‌ همه روزه بگیرد و سپس در مساجد بیاید و در محافل دینی و مذهبی شرکت کند به تدریج اهل خمس، اهل زکات، اهل اطعام، اهل انفاق می‌شود و به فقرا کمک می‌کند.

پیامبر اسلام می‌فرمایند: «تَحَنّنوا علی أیتام النّاس»؛ «تَحَنّنوا» از «حنان» به مفهوم عطوفت، مهربانی و نوازش است.

می‌فرمایند: شما قبل از آنکه بمیری و برای خود یک صغیرها و یتیم‌هایی بگذاری، به خودت بیا! شما در زمانی که زنده هستی، ببین در کجا یتیم و فقیری وجود دارد، برو و به آن‌ها رسیدگی کن تا اگر بعد مرگ فرزند صغیری داشتی، خدا هم افرادی را بفرستد تا به آن وارثان صغیر و یتیم، کمک کنند.

چون عزیز من! دنیا دار مکافات است؛ اگر خوبی کنی، خوبی می‌بینی؛ و اگر بدی کنی، بدی می‌بینی. این یک چیزِ تجربه شده است و همه هم می‌دانیم. از هر دستی بدهی از همان دست می‌گیری.

«کما تُدِین تُدان»؛ یعنی به هر روش و مرامی که باشی با همان زنده هستی؛ با همان اخلاق، رفتار، روش و مرامی که داری با همان نیز در این دنیا، اوقات و عمرت را می‌گذرانی؛ این یک چیز طبیعی است و تجربه هم شده است. ببین! یکی که در راه خدا و اهل عبادت می‌آید، رفیقان اهل عبادت را پیدا می‌کند. یکی هم که در راه مسائل دنیا برود رفیقان اهل دنیا را پیدا می‌کند؛ این یک چیز طبیعی است همه نیز آن را می‌دانیم.

توبه از گناهان

«وَ تُوبُوا الی اللهِ مِن ذنوبِکُم»؛ هرگاه گناه کردی فوراً توبه کن؛ گفته‌اند: «المعصیة تجرّ المعصیة و الطاعة تجرّ الطاعة»؛ وقتی گناهی بکنی و توبه هم نکنی، گناه دیگر هم می‌آید. یعنی گناه روی گناه می‌آید. دربارۀ عبادت و طاعت خدا هم همین‌طور است؛ وقتی در رشتۀ نماز و عبادت بیایی، مدام دلت می‌خواهد که عبادت بکنی و نماز بخوانی. عبادت خدا، عبادت را در پی دارد و معصیت خدا، معصیت را در پی دارد. این مطلب نیز یک امر تجربه شده است. پس توبۀ از گناه، توبه‌ای است که همیشه با انسان است.

مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاقبه

آن‌هایی که اهل محاسبه هستند و یک جدول خودسازی برای خود درست کرده‌اند، از صبح که بیدار می‌شوند تا شب روی برنامه کار می‌کنند. یعنی برای خود یک برنامه و جدول اخلاقی درست کرده است. روزهای هفته را در یک طرف و کارها و اعمالی را که انجام می‌دهد در یک طرف دیگر می‌نویسد.

جدول را خانه‌بندی می‌کند و سپس برای هر عملی سه مرتبه ضعیف، متوسط و عالی درست می‌کند. بعد همین‌طور این‌ها را ضربدر می‌زند، خط می‌زند و آخر شب هم که می‌شود محاسبه می‌کند تا بتدریج موفق می‌شود از گناهان دست بکشد.

ولی اگر بخواهد همین‌طور نفس را آزاد بگذارد، خودش را رها کند، نه خودسازی، نه یک جدول اخلاقی، نه یک برنامه‌ای برای خودش داشته باشد، نه اوقاتش را تنظیم کرده باشد، هر وقت، هر جا، هر طور شد و هر حرفی زد و هر حرکتی کرد؛ کجا دیگر می‌شود با این همه شلوغی‌ که دارد خودش را بسازد! دنیا شلوغ است دیگر! آدم یک خرده باید به خودش برسد؛ با خودش خلوت کند، ببیند چه‌کار دارد می‌کند.

بزرگان علم اخلاق گفته‌اند: آدم از صبح که بلند می‌شود چهار کار را باید انجام دهد؛ اول مشارطه؛ دوم مراقبه؛ سوم محاسبه؛ چهارم معاقبه.

مشارطه در صبح‌گاه صورت می‌گیرد؛ یعنی شرط ‌گذاری با نفس خود. از نفسش کار بخواهد؛ برنامه‌اش را منظم کند؛ به نفسش بگوید: ای نفس! روز از نو روزی از نو. ما امروز این چند کار را از تو می‌خواهیم.

بعد در اثنای روز هم تا قبل از خواب مراقب برنامه‌ عملی و کاری خودش باشد تا آن را به وجه احسن انجام بدهد. این کار دوم است که اسمش مراقبه است.

کار سوم فرموده‌اند: محاسبه است یعنی از نفست حساب بکشی. شب آن ورقه‌ای را که نوشته‌ای مقابل خودت بگذاری و ببینی کجا کم گذاشتی؟ کجا کوتاهی کردی؟ کجا گناه کردی؟ کجا خطا کردی؟ همه این‌ها را یک به ‌یک بررسی کنی.

در مرحله چهارم گفته‌اند: معاقبه است که می‌توانید به مؤاخذه نیز تعبیر کنید. یعنی اگر در این برگه‌ اخلاقی یک چیزهایی را کم گذاشته‌ای، درصدد تدارک آن‌ها باشی؛ خودت را تنبیه کن! خودت را جریمه کن! یعنی ما باید منتظر باشیم تا دیگران ما را جریمه کنند! ما کار خلافی انجام دهیم و بعد منتظر بمانیم تا پلیس بیاید ما را جریمه کند! چرا خودمان، خودمان را جریمه نکنیم! نماز صبحت قضا می‌شود، بیست رکعت نماز بخوان. بگو حال که نماز شب نخواندی، نماز صبح نخواندی، باید امروز بیست رکعت نماز بخوانی، خودت را جریمه کن. چند دفعه این کار را با خودت بکنی دیگر بلند می‌شوی و نماز صبحت را می‌خوانی، نماز شبت را می‌خوانی.

ادعیه با مضامین توبه

«وَ تُوبُوا الی اللهِ مِن ذنوبِکُم و أرفَعوا إلیه أیدیکم بالدّعاءِ»؛ پیامبر اسلام می‌فرمایند: بعد از مرحلۀ توبه باید سراغ خدا بروی. باید با خدا زیاد دعا بکنی؛ چندین دعا برای توبه در صحیفه سجادیه و مفاتیح الجنان داریم. دعای توبه بسیار است. امام زین‌العابدین (ع) در ضمن مناجات خمسة‌عشر دعای تائبین را بیان فرموده‌اند.

دعای مناجات امام علی (ع) در مسجد کوفه که در تلویزیون نیز پخش می‌شود هست.

دعای ابوحمزه ثمالی چندین صفحه است که در سحرها خوانده می‌شود. در حالی که ما بیش‌تر دعای «اللهم إنی أسئلک من بهاءک بأبهاء» را شنیده‌ایم. این اولاً دارای مضامین خیلی بلندی است. ثانیاً دعای مختصری است.

ولی دعای ابوحمزه دعای خیلی بلندی است و دارای مضامین خیلی عالی است. اقلاً یکی دو شب بلند شویم و این دعا را هم بخوانیم. دعای ابوحمزه از دعای کمیل هم شاید بیشتر باشد. آن‌وقت در آن مضامینی راجع به توبه، استغفار و … دارد که در مورد آن صحبت کردیم.

پیغمبر می‌فرمایند: وقتی نماز می‌خوانید، زود از جای خود بلند نشوید و به بیرون نروید. بنشینید، تعقیبات نماز بخوانید. دست را به دعا بلند کنید چون آن‌وقت، یک وقت مخصوصی است؛ وقتی است که در حال دعا، تضرع و ابتهال هستیم. مظانّ استجابت دعاست؛ مظانّ یعنی مظنّه؛ یعنی یک حالتی است که می‌گویید دیگر همین حالا خدا جواب من را می‌دهد.

این است که در اوقات نماز، مخصوصاً در ماه رمضان، زود بلند نشوید و نروید. لازم هم نیست که در جمع بنشینید و دعا بخوانید. یک گوشه‌ مسجد بنشینید و برای خود دعا بخوانید. بنده نمی‌دانم که آیا در مسجد دعای افتتاح را برایتان می‌خوانند یا نه؟ دعای افتتاح از ادعیه ماه رمضان است که هر شب خوانده می‌شود. عزیز من آن‌هایی که اهل سواد و اهل دعا هستند، از این دنیا باید توشه بردارند.

عمر اگر چون نوح طولانی کنی *** عاقبت باید که جان فانی کنی

كس نماند زنده الاّ ذات او***كل شيء هالك الاّ وجهه*

کلُّ مَنْ عَلیها فَان وَ یبقَی وَجْهُ رَبَّک ذوالجلالِ والاکرامِ.

امشب شامگاه روز جمعه است. می‌دانید که‌ روز جمعه در ایام هفته متعلق به آقا حضرت بقیة الله است. زیارت‌نامه‌های متعددی برای این بزرگوار در مفاتیح آمده است؛ دعای غیبت از جمله این زیارت‌نامه‌ها است چون در عصر غیبت هستیم. دو دعایی که مربوط به عصر غیبت است در کتاب مفاتیح آمده است. بنده در مشهد دیده‌ام که بعضی‌ چطور مثلاً در شب جمعه مجلس دعای کمیل، صبح جمعه مجلس دعای ندبه یا عصر جمعه مجلس دعای سمات می‌گیرند. اما در بعضی خانه‌ها مجلس دعای غیبت را می‌گیرند؛ یعنی در خانه جلسه می‌گیرد، دعوت می‌کند و دعای غیبت را می‌خوانند.

شرح فرازهایی از دعای غیبت

دعای غیبت مضامین خیلی بلندی درباره آقا دارد. لذا بخشی از این دعا را خدمتتان عرضه می‌کنیم.

«اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْكُو إِلَيْكَ فَقْدَ نَبِيِّنَا صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ غَيْبَةَ وَلِيِّنَا [إِمَامِنَا] وَ كَثْرَةَ عَدُوِّنَا وَ قِلَّةَ عَدَدِنَا وَ شِدَّةَ الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الزَّمَانِ عَلَيْنَا»؛ یعنی خدا! ما در عصر غیبت آقا امام زمان به تو شِکوه‌ می‌کنیم. شِکوه می‌کنیم از اینکه پیغمبر تو در میان ما نیست. شِکوه می‌کنیم از اینکه امام زمان از انظار ما غایب است. غیبت و ظهور آقا به دست توست. از شدت این زمان شِکوه می‌کنیم. زمانه بر ما تنگ شده است. فراق آقا بر ما سخت است.

«وُقوعُ الفِتَن» فتنه‌های آخرالزمان زیاد است.

«تظاهر الاعداء» دشمنان بر ما غلبه دارند.

«کثرة عدونا» دشمن زیاد است.

«قلّة عددنا» عدد ما کم است.

خدایا چکار کنیم! «اللهم ففرج ذلک عنا بفتح منک تعجله و نصر منک تعزه و امام عدل تظهره» خدا! از تو می‌خواهیم فرجی کنی؛ فتح و فتوحاتی را برای ما پیش آوری؛ ما را نصر و یاری کنی؛ امام ما را یاری کنی؛ «امامِ عدلٍ تظهره»؛ امام عادل ما را ظاهر کنی.

ما همه موریم بیا سلیمان تو باش *** ما همه جسمیم بیا جان تو باش

علی بن مهزیار می‌گوید: وقتی من را روی شتر سوار کردند، بعد از بیست سفر به زیارت خانه خدا رفتن، به نیت آنکه آقایش را ببیند، من را از بیابانی گذراندند، خیمه‌ای دیدم، از این خیمه نور به آسمان ستون کرده بود. آن کسی که من را با خود برده بود می‌گوید: این خیمه و نور را می‌بینی؟ در این خیمه آقا و مولایت است. می‌گوید: قدری نشستم و صدای گریه شنیدم. گفتم این گریه‌ها برای چیست؟ آن کسی که من را آورده بود گفت آقا برای مصائب جدش حسین، گریه می‌کند.

این حسین کیست که عالم همه دیوانه‌ اوست *** این چه شمعی است که جان‌ها همه پروانه‌ اوست.

لینک کوتاه : https://www.komeily.com/?p=29000

مطالب مشابه

آداب عرفانی و معنوی حج

مقصود از عبادات ظاهری بدست آوردن طهارت قلبیه است

شرح کتاب آداب نماز- جلسه نوزدهم

صفات و فضائل امام از منظر امام رضا علیه السلام

داشتن نظر الهی و توحیدی به تمام اشیاء جهان

مجموعه سخنرانی‌های آیت الله کمیلی خراسانی «حفظه الله» در ماه ذی القعده

پیام آیت الله کمیلی به مناسبت سالگرد رحلت امام خمینی (ره)

شرح کتاب آداب نماز- جلسه هجدهم

شرح کتاب آداب نماز- جلسه هفدهم

شرح کتاب آداب نماز- جلسه شانزدهم

نظرات

کلام استاد

کلیپ صوتی

زیارت و دیدار حضرت صاحب الزمان (عج)

ویژه نامه

مجموعه سخنرانی‌های آیت الله کمیلی خراسانی «حفظه الله» در ماه ذی القعده

تقویم سلوکی

اعمال ماه ذی القعده

مناسبات ماه ذی القعده

ماه ذى القعده ، نخستین ماه ازماههاى حرام است که در آنها جنگ، حتّى با دشمنان اسلام حرام است; مگر این که جنگ برمسلمین تحمیل شود (سه ماه دیگر از ماههاى حرام، ذى الحجّه، محرّم و رجب است) آتش بس در این چهار ماه وسیله اى براى آرامش جامعه و توفیق براى حجّ وعبادت، حلّ مشکلات اقتصادى و بازنگرى در امر جنگ و یافتن نقطه پایان براى آن و سپس مرهم نهادن بر زخم هاى جانکاه ناشى از آن است. ماهى است که زوّار خانه خدا از اطراف و اکنافِ جهان به سوى خانه خدا حرکت مى کنند، گروهى به مدینه مى روند و قبر پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) و قبور ائمّه هدى(علیهم السلام) را زیارت مى کنند و آثار تاریخى که در جاى جاى این خاستگاه اسلامى وجود دارد را مى بینند و غرق لذّات روحانى مى شوند (هرچند نابخردان و جاهلان، بسیارى از این آثار عظیم و گرانقدر را از میان برده اند) گروه دیگرى راهى مکّه مى شوند و با انجام مناسک «عمره تمتّع» در انتظار مراسم بزرگ عبادى سیاسى حج مى نشینند و با طواف کعبه و شرکت درصفوف پرشکوه جماعت، روح و جانشان را تازه مى کنند . سیّد بن طاووس در فضیلت این ماه مى گوید: «ماه ذى القعده ماهى است که به هنگام شدّت و گرفتارى، زمان خوبى براى دعاست، و براى رفع ظلم و ستم و دعا بر ضد ظالم مؤثّر است. همچنین مى گوید: «این ماه «ماه اجابت دعاها» نامیده شده است; لذا باید اوقاتش را غنیمت شمرد و در آن روزه حاجت گرفت.