بیانات عرفانی آيت الله كميلي/ رجب/ رمضان/ شعبان/ ویژه نامه

18 ژانویه, 2023

کد مطلب : 30017

دانلود صوت+متن بیانات

دستورات آیت الله قاضی برای اشهر ثلاثه

آگاه و متوجه باش! که ماه‌های حرام (رجب و شعبان و رمضان که در نزد أهل عرفان ماههای حرامند) از راه رسید؛ بیدار باش! تا اینکه برای مسافرت خویش توشه برداری و این فرصت را از دست مده و غنیمت بشمار!

بسم الله الرحمن الرحیم

دانلود صوت بیانات حضرت آیت الله کمیلی خراسانی در خصوص دستورات آیت الله قاضی برای اشهر ثلاثه

مدّت زمان 31:12 دقیقه

تاریخ: 1400/11/11

مکان: حسینیه تهران

6MB- دانلود

دستور آیت الله قاضی (ره) برای اشهر ثلاثه؛ رجب، شعبان، رمضان

اعوذُ بالله منَ الشیطانِ الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم
وصلّى الله على محمّد وآله الطاهرین
ولعنهُ الله على أَعدائِهم أجمَعین

اصل این دستور را حضرت علّامه آیه الله سیّد محمّد حسین حسینی طهرانی أفاض الله علینا من برکات تربته، در سال آخر عمر شریف و با برکت خود در یکی از جلسات برای خواصّ أصحاب خودشان از روی نسخۀ خطّی آیه الحقّ مرحوم آیه الله حاج میزا علی قاضی طباطبائی که بنام «صَفَحاتٌ منْ تاریخ الأعلام» به قلم فرزند ایشان نوشته بیان فرموده است.

به عمل و مداومت آن تأکید نمودند و مخصوصاً به طلّابی که با حضرتش مأنوس بودند، أمر کردند آنرا در دفتر خود ثبت نمایند [لذا این حقیر از روی نسخۀ ایشان در کتابخانۀ معظّم له استنساخ نمودم] اینک متن عربی آن را با استفاده ترجمه و توضیح مختصر آن بزرگوار به علاقمندان تقدیم می‌نماییم و آن متن از این قرار است:

«أَلْحمدُ للهِ رَبِّ العالمین، وَ الصَلوهُ وَ السلامُ علی الرَّسولِ الْمبینِ وَ وَزیرهِ الْوصیِّ الأَمین وَ أبْنآئهُما الْخلفاءِ الرَّاشدین وَ الذُّریَّه الطاهرین وَ الخَلَفَ الصالح وَ الماءِ الْمعین صَلّی اللهُ وَ سلّمَ علیهمْ أجْمَعینَ».

«حمد مختصّ ذات أقدس پروردگار عالمیان است. و صلوات و سلام خدا و فرشتگان مقرّب و همۀ جهانیان، بر فرستادۀ آشکار او، و بر وزیر و وصیّ أمین آن حضرت، أمیرالمؤمنین؛ و بر فرزندان آن دو بزرگوار که خلفاء راشدین و راه‌یافتگان و راهنمایان به حقّ و صراط مستقیم، و ذرّیۀ طاهرین آن‌ها هستند باد. و درود و سلام بر خلف صالح و جانشین به حقّ و شایستۀ آنها باد که آب گوارا بر کام تشنۀ اُمّت و شیعیان هستند.

«صَلَّی الله وَ سَلّمَ علیهمْ أجْمعینَ» درود و سلام خداوند بر همۀ آنان باد.»

تَنبهْ فَقدْ وافَتکمُ الْأشهُرُ الْحرُمْ                              تَیقظْ لکی تَزدادَ فی الزَّادِ وَ اغْتنمْ
فقُمْ فی لیالیها وَ صُمْ منْ نهارها                              لِشکْر إلهٍ تَم فِی لُطْفه وَ عَمّْ (۲)
وَ لا تَهجَعَنْ فی اللَیل إلاَّ أقَلَّهُ                              تَهَجّدْ وَ کمْ صَبٍّ من اللَیْل لَمْ یَنَمْ (۳)
وَ رتِّلْ کتابَ الْحَقِّ وَ اقرأَهُ ماکثاً                              بِأَحْسن صوتٍ نورُهُ یشرقُ الظلمْ (۴)
فَلمْ تحظَ بَلْ لَمْ یُحظَ بِمِثْله                              وَ أخْطأَ مَنْ غیرَ الذی قُلْتُهُ زَعمْ (۵)
وَ سلِّمْ علی أَصْل القُرانِ وَ فصلِهِ                              بَقِیَّه آل الله کُنْ عبْدَهُ السَّلمْ (۶)
فَمنْ دانَ للرَّحْمن فی غیرِ حُبِّهمْ                              فَقَدْ ضَلَّ فی إنکارهِ أعظمَ النِّعمْ (۷)
فَحُبهمْ حُبُّ الالهِ اسْتعذْ به                              هُمُ الْعروَهُ الوُثقی فَبالعرْوَه اعْتصمْ (۸)
فلاتَکُ باللاهی عن الْقول وَ اعْتَبرْ                              معانیه کیْ تَرْقی إلی أرْفَع الْقمَمْ (۹)
عَلیکَ بِذکر الله فی کُلِّ حالهٍ                              وَ لا تَن فیهِ لا تقُلْ کیْفَ ذاوکم! (۱۰)
فهَذا حِمی الرَّحمن فادْخلْ مُراعیا                              لِحرماته فیها عَظِّمْهُ وَ التزمْ (۱۱)
فَمَنْ یعتصم بالله یُهْدَ صراطُهُ                              فإنْ قُلْتَ رَبِّی اللهُ یا صاحِ فاسْتقمْ (۱۲)

۱- آگاه و متوجه باش! که ماه‌های حرام (رجب و شعبان و رمضان که در نزد أهل عرفان ماههای حرامند) از راه رسید؛ بیدار باش! تا اینکه برای مسافرت خویش توشه برداری و این فرصت را از دست مده و غنیمت بشمار!.

۲- شب‌های آن را به بیداری و روزهای آن را به روزه گرفتن سپری نما؛ به شکرانۀ اینکه خداوند لطف خویش را عام و شامل همگان فرموده است!.

۳- و شب را جز به مقدار کمی استراحت و خواب سپری مکن؛ و نماز شب را به نحو تهجّد و بیدار و خواب بجای آور (یعنی چند رکعتی نماز بخوان و مقداری بخواب و سپس بیدار شو و به همین ترتیب عمل نمای، تا نافلۀ شب پایان پذیرد) و چه بسیارند عاشقانی که هرگز در شب نمی خوابند!.

۴- و کتاب حقّ را تلاوت نمای و آنرا با بهترین صوت و زیباترین نغمه و آرام آرام قرائت کن، چرا که ظلمت‌ها و کدورت‌ها را تبدیل به نور و روشنائی می‌کند.

۵- پس تو بهره‌مند نشدی، بلکه هیچکس از چیزی به مانند قرآن بهره نبرده است! و هرکس غیر از گفتۀ مرا بگوید سخت در اشتباه فرو رفته، مرتکب خطا شده و گمان او گمان باطلی خواهد بود!.
۶- و سلام بفرست بر أصل قرآن و فصل آن (که مقصود محمّد و آل محمّد صلوات الله علیهم أجمعین هستند) که آنان باقیماندگان آل الله هستند و در برابر آنان عبد محض و تسلیم و بدون اراده باش!.
۷- هر کسی که در غیر حبّ آن‌ها خود را در ذمّۀ خداوند رحمن در آورد و به اندازۀ ذرّه‌ای از محبّت غیر آنها در دل راه دهد، او محققاً گمراه شده و منکر نعمت ولایت آنان شده؛ و در این انکار خود نعمت‌های پروردگارش را از دست داده است!.

۸- پس محبّت به آن‌ها محبّت به خداوند است و در این صورت تو خود را در پناه حبّ خداوند درآور!.
۹- و دربارۀ قرآن کوتاهی مکن و آن را از روی لهو و لعب قرائت منمای و در معانی آن دقّت کن تا به واسطۀ دقت در قرآن به بالاترین ذروه از قلل مجد و شرف نائل آیی!.

۱۰- و در هر حال بر تو باد که ذکر و یاد خدا؛ و مبادا کوتاهی کنی در قرائت قرآن و ذکر پروردگار و هیچگاه در این مورد عذر نیاور که: چگونه و چه مقدار به یاد او باشم. (یعنی اشتغال به امور دنیوی و تراکم شواغل و مشاغل تو باعث نشود که در این دو مهمّ سستی و تکاهل ورزی و آنرا به عنوان عذر برای خویش تلقّی نمایی

۱۱- این ماه‌ها (رجب و شعبان و رمضان) قرقگاه‌های خداوند است، پس در این قرقگاه داخل شو، اما حرمت آنرا پاس بدار و آن‌ها را معظّم داشته، ملتزم به رعایت آداب آن باش.

۱۲- پس هر کسی که به خداوند معتصم شود (دست به دامان رحمت و جمال و جلال او دراز نماید و به ریسمان او چنگ بزند) خود را در صراط او می‌یابد و اگر گفتی «ربّی الله» ای گوینده! روی این کلام ایستادگی نمای و دست از آن برندار.

«قالَ عَزَّ منْ قائلٍ: «وَ مَنْ یعتصِم بِالله فقَدْ هُدی إلَی صِراطٍ مستقیمٍ^[۱]».

وَ قالَ: «وَ اسْتقمْ کَمآ أمرْتَ….. ^[۲] »

وَ قالَ جلَّ جلالُهُ العَظیمُ: «إنَّ الذین قالوا رَبُّنا اللهُ ثمَّ استَقَموا تتَنَزَّلُ علیْهمُ الملئکَه… ^[۳] ».

«خداوند عزیز می‌فرماید: «و هر کسی که اعتصام به خدا پیدا کند به راستی در صراط مستقیم و راه راست هدایت شده است»

و نیز فرموده است «به آنچه که مأموریت یافتی پایداری و استقامت نما!

و نیز پروردگار که دارای جلال و مجد و عظمت است می فرماید: «براستی آن کسانی که بدین معنی اقرار نمودند که: پروردگار ما «الله» است و پس از این اقرار و اعتراف، استقامت و پایداری را پیشۀ خود ساختند، ملائکۀ پروردگار بر آنها فرود می‌آیند……

انتبهوا إخوانی الأعزَّه وَفقَکمُ اللهُ لطاعتِهِ، فَقَدْ دَخلنا فی حِمی الأشَهرِ الْحرُمِ، فَما أعظم نِعَم الْباری علینا وَ أتَمَّ؟!

فالْواجِبُ علینا قَبْلَ کُلِّ شیْءٍ التوبَهُ بشُروطها اللازمَهِ وَ صَلَواتُها الْمعْلُومَهِ ثُمَّ الاحتمآء مِنَ الکبائِرَ وَ الصَّغائِرِ بِقدْر القُوَّه.

هان ای برادران عزیز و گرامیم – که خدای شما را در طاعت خود موفّق بدارد – آگاه باشید! متوجه و هشیار باشید که ما در قرقگاه داخل شده‌ایم و همان گونه که در زمین‌های حرم باید از محرّمات اجتناب نمود و ارتکاب یک سلسله اعمالی که در حرم جرم نیست در آنجا جرم محسوب می‌شود، در این ماه‌ها هم که قرقگاه زمانی محسوب می‌شود چنین است و باید با هشیاری و مواظبت در آن وارد شد، و به همان نحو که در قرقگاه مکانی که حرم است، انسان به کعبه نزدیک می‌شود، در این ماه‌ها هم که قرقگاه زمانی است، انسان به مقام قرب خداوند می‌رسد. پس چقدر نعمت‌های پروردگار بر ما بزرگ و تمام است؟! و او هرگونه نعمتی را بر ما تمام نموده است؟!.
پس حال که چنین است، قبل از هر چیز آنچه که بر ما واجب و لازم است، توبه‌ای است که دارای شرایط لازمه و نمازهای معلومه است (مقصود همان دستور توبه ایست که رسول خدا صلی الله علیهِ وَ اله و سلم در ماه ذوالقعده الحرام داده‌اند و در کتب ادعیه مثل «مفاتیح الجنان» آمده و چهار رکعت نماز دارد^[۴].)

و پس از توبه، واجب‌ترین چیز بر ما پرهیز از گناهان صغیره و کبیره است تا جائی که توان و قدرت و استطاعت داریم!.

فَلَیْلَهُ الجُمُعه أوْ یوْمُ الأحدِ تُصَلوُّنَ صَلوهَ التوبه لیلهَ الْجمعَهِ أوْ نهارِها؛ ثُمَّ تعیدُونها یوْمََ الأحَدِ فی الْیومِ الثانِی مِنَ الشَّهْرِ.

ثُمَّ تلتزمونَ المراقَبَه الصَّغْری وَ الکُبْری وَ المُحاسَبَهَ وَ المُعاتَبَه بِما هُوَ أحْری. فَإنَّ فیها تَذْکرهً لِمَنْ أرادَ أن یَتَذَکَّرَ أوْ یَخْشی.

پس (ای برادران عزیر) دستور توبه را در شب جمعۀ اول ماه (رجب) یا روز جمعه؛ و یا روز یکشنبۀ آن، انجام داده نماز توبه را بخوانید؛ سپس آنها را در روز یکشنبۀ دوّم همان ماه تکرار و اعاده نمائید.
سپس ملتزم شوید به مراقبه، چه مراقبۀ صغری (باز داشتن نفس از آنچه که خداوند بدان راضی نیست) و چه مراقبۀ کبری (نگاه داشتن دل از آنچه محبوب نمی‌پسندد).
و نیز خود را وادار به محاسبه (حساب کشیدن از نفس) و معاتبه (سرزنش نمودن در صورت لغزش) و معاقبه (تنبیه نمودن نفس در صورت ارتکاب خلاف) به آن چیزی که شایسته و سزاوار است نمایید.
پس براستی هرکسی که در صدد متذکر شدن به ذکر حقّ و در مقام خشیت از ذات اقدس حضرت حقّ متعال بوده باشد می‌تواند از راه مراقبه و محاسبه و معاتبه و معاقبه متذکر گردد!.»

ثُمَّ اقْبَلوا بقلوبکُمْ وَ داوُوا أمراضَ ذُنوبکُمْ وَ هَوَّنُوا بالْإسْتغْفار خُطُوبَ عُیوبِکُمْ.
وَ إیاکُمْ وَ هَتْکَ الْحرماتِ فَإنَّ مَنْ هَتَکَ وَ إنْ لَمْ یهتکِ الکریمُ علیِهِ فهُوَ مَهْتوکٌ.

وَ أنّی یرْجی النزجاهُ لِقلبٍ ارتبکَتْ فیهِ الشُّکوکُ حتی یسلِکَ سَبیلَ المتقینَ وَ یَشْربَ منَ المآءِ الْمَعینِ مَعَ الْمُحسنین؟! وَ اللهُ الْمستعانُ علی نَفْسی وَ أنْفسِکُمْ وَ هُوَ خیْرُ مُعینٍ.
پس از این مرحله، با دل‌های خود به خداوند رو آورده، بیماری‌های گناهانتان را معالجه و مداوا نمایید و به وسیلۀ استغفار، بزرگی و سنگینی عیوب خود را کاهش دهید.
و بپرهیزید از اینکه حریم الهی را بشکنید و پرده های حجاب را بالا زده حرمت حرم را هتک نمایید!
زیرا براستی چنین شخصی در نظام تکوین بی آبرو و مهتوک است گرچه خداوند کریم از روی کرمش، بحسب ظاهر آبروی او را حفظ نماید؛ و همین جزای اوست و نیازی به مجازات پروردگار ندارد!.
و کجا امید نجات است برای دلی که شبهات وارد آن شده در او نفوذ نموده است؟! (یعنی یکی از واجبات و لوازم حتمیّۀ سلوک إلی الله، یقین داشتن به مبدأ و معاد و حقانیت طریق و شیخ و استاد است، و در صورت پیدایش کمترین شک و تردیدی سالک خود به خود از حرکت باز می‌ماند. بنابراین، محال است با وجود شک، سالک از مهلکه نجات پیدا نماید.) و چنین شخصی هرگز نمی‌تواند در راه متقین قدم بردارد؛ و هیچ‌گاه قدرت ندارد به مقام محسنین راه یابد و با آنان از چشمۀ آب گوارا بنوشد.
و خداوند تنها محلّ اتّکای من و شما است و او بهترین یار و یاور است.

دستور آیت الله قاضی برای این سه ماه:

۱– عَلیْکُمْ بالْفرائض فی أَحْسن أوقاتها وَ هی مَعَ نوافلها الإحْدَی وَ الخمْسین. فانْ لَمْ تتَمَکَّنُوا فبأرْبَعٍ وَ أرْبعینَ. وَ إنْ مَنعتکُمْ شواغِلُ الدُّنْیا، فَلا أقَلَّ مِنْ صلوه الْأوَّابین.

۱- بر شما باد به اینکه نمازهای فریضۀ خود را با نوافل آن که مجموعاً پنجاه و یک رکعت^[۵] است، در بهترین اوقاتشان انجام دهید؛ و اگر نتوانستید چهل و چهار رکعت^[۶]* آنرا بجا بیاورید.
چنانچه باز هم شواغل دنیا شما را بازداشت؛ حتماً نافلۀ ظهر را که به او «صلوه أوّابین» می‌گویند، انجام بدهید. و نماز ظهر را هم در وقت فضیلت انجام دهید که در قرآن بدان تأکید شده و مراد از صلوه وُسطی» همان نماز ظهر است.

۲- وَ أما نَوافلُ اللیْلِ فلا محیصَ منهاعنْدَ المؤْمنین. وَ العجبُ ممَّنْ یَرومُ مرْتبهً مِنَ الکَمالِ وَ هُوَ لا یَقُومُ اللیال! وَ ما سَمعنا أحَداً نالَ مرْتبهً مِنهُ إلا بِقیامِها.

۲- و امّا در مورد نافلۀ شب بخصوص باید بدانید که: انجام دادن آن در نظر مؤمنین و سالکان حضرت معبود از واجبات است و هیچ چاره‌ای جز أتیان آن نیست! و تعجّب است از کسانی که قصد رسیدن به مرتبه‌ای از مراتب کمال را داشته ولی به قیام شب و انجام نوافل آن بی توجّه هستند!.
و ما هیچگاه ندیده و نشنیده‌ایم که احدی به یک مرحله و مرتبه‌ای از کمال راه یافته باشد مگر بواسطۀ برپاداری نماز شب!.

۳- وَ عَلیکُمْ بِقرائهِ الْقرآنِ الْکریم فی اللَیل بِالصوتِ الْحَسَنِ الْحزین، فهُوَ شرابُ الْمُؤمنین.

۳- بر شما باد به قرائت قرآن کریم در نافله‌های شب که انسان را حرکت داده، سیر او را سریع می‌نماید و برای او بسیار مفید است. تغنّی به قرآن، انسان را بخدا نزدیک می کند! بخلاف غنای محرم که آدمی را به لهو می‌کشاند. پس تا می‌توانید در شب‌ها قرائت قرآن کنید؛ چرا که قرائت قرآن شراب مؤمنین است.

۴- وَ علیکُمْ بالتزام الْأوْراد الْمعْتادَه التی هی بید کُلِّ واحدٍ منْکُمْ. وَ السّجْدَهِ الْمَعهُودَهِ مِنْ ۵۰۰ إلی ۱۰۰۰٫

۴- بر شما باد اینکه: به انجام دادن اوراد و أذکاری که هر یک از شما بعنوان دستور در دست دارید، ملتزم و متعهد باشید!.و بر شما باد به مداومت سجدۀ یونسیّه و گفتن ذکر یونسیّه: «لا إلهَ إلا أنتَ سُبحانکَ إنی کُنْتُ مِن الظالمین^[۷]» در سجده از پانصد تا هزار مرتبه.

۵- وَ زیارَه المشْهد الْمعظَّم الْأعظم کُل یومٍ. و‌ إتیانُ الْمساجدِ الْمعظَّمَه ما أمْکنَ. وَ کذا سائِرَ الْمساجدِ. فَإنَّ الْمُؤْمن فی الْمسجد کالسَّمَکه فی المآءِ.

۵- بر شما باد به زیارت مشهد اعظم که مراد همان حرم مطهر امیرالمؤمنین و قبر نورانی آن بزرگوار است. و نیز سایر مشاهد مشرفۀ اهل البیت علیْهم السلام و مساجد معظمه مانند: مسجد الحرام، مسجد النبی، مسجد کوفه، مسجد سهله و بطور کلی هر مسجدی از مساجد! زیرا مؤمن در مسجد، همانند ماهی است در آب دریا!.

۶- وَ لا تترُکوا بَعدَ الصلواتِ الْمفروضاتِ تسبیحهَ الصِّدیقه صلواتُ اللهِ علیها، فإنَّها مِنَ الذِّکْر الکبیر. وَ لا أقَلَّ فی کلِّ مَجْلِسٍ دوْرَهٌ.

۶- و هیچگاه پس از نمازهای واجب خود، تسبیحات حضرت صدیقه صلَوات الله علیها را ترک ننمایید، زیرا این تسبیحات، یکی از انواع «ذکر کبیر» شمرده شده است.

۷- وَ مِنَ اللازمِ الْمُهمَّ الدُّعآءُ لفرجِ الْحجَّه صَلواتُ اللهِ عَلیهِ فی قُنوتِ الْوتر. بَل فی کُلِّ یومٍ و فی جمیع الدَّعوات.

۷- یکی از وظایف مهم و لازم برای سالک إلی الله، دعا برای فرج حضرت حجّت صلوات الله علیه در قنوت «وَتْر» است. بلکه باید در هر روز و در همۀ اوقات و همۀ دعاها، برای فرج آن بزرگوار دعا نمود.

۸- وَ قراءهُ الْجامعه فی یومِ الجُمُعه أعْنی الجامعهَ الْمعروفَهَ الْمشروحَه.

۸- و یکی دیگر از وظایف لازم و مهم، قرائت زیارت جامعه، معروف به «جامعۀ کبیره» در روز جمعه است.

۹- وَ لا تَکونُ التلاؤَه أقلَّ مِنْ جزْءٍ.

۹- لازم است که قرائت قرآن حتماً کمتر از یک جزء نباشد.

۱۰- وَ أکْثروا منْ زیاره الإخوان الأبرار؛ فإنهمْ الاخْوانُ فی الطریق وَ الرَّفیقُ فی المضیق.

۱۰- تا می‌توانید بسیار به دیدار و زیارت برادران نیکوکار خود بشتابید؛ چرا که براستی آنها برادرانی هستند واقعی که در تمام مسیر، همراه انسانند و با رفاقت خویش، آدمی را از کریوه های نفس و تنگناها و عقبات آن عبور می‌دهند!.

۱۱- وَ زیاره القبور فی النَّهار غبّاً وَ لا تزورُوا لیْلاً.

مَا لنا….. وَ للدُّنْیا؟! قَدْ غرَّتْنا! وَ شَغلتْنا وَ اسْتهوَتنا وَ لیْسَتْ لَنا!!.

فَطوبی لرجالٍ أبْدانُهمْ فی الناسوت وَ قلوبُهُمْ فی اللاهوتِ…. اولئک الأقلونَ عدَداً…… وَ الأکْثرونَ مَدَداً….. أقولُ ما تسْمعونَ. وَ أَسْتغفرُالله.

و قراءه القرآن در شب علی حد قدره .

۱۱- به زیارت اهل قبور ملتزم باشید ولی نه بصورت مداوم و همه روزه (مثلاً در هفته، یک روز انجام بگیرد) و نباید زیارت قبور در شب واقع گردد.

ما را با دنیا چه کار؟! براستی دنیا ما را فریب داده، به پستی و ذلّت کشانید! ما را از مقام عزت و رفعت پایین آورد! و دنیا پست تر از آنست که برای ما هدف قرار گیرد! پس آن را برای اهل دنیا واگذارید!!.

پس به به! خوشا به حال آن مردانی که بدن‌های آنان در این عالم خاکی است ولی قلوبشان در عالم لاهوت، یعنی در عالم احدیت و واحدیّت و عزّ پروردگار در پرواز هستند!.

و این افراد، اگر چه از نظر تعداد بسیار کم هستند ولیکن از نظر قوّت و مدد و از جهت واقعیت و اصالت و حقیقت دارای اکثریت هستند.

من می‌گویم آنچه را که شما می‌شنوید و از ذات اقدس حضرت حق طلب مغفرت می‌نمایم.
این دستوراتی است که مرحوم قاضی به شاگردان خود داده است و رفقا این دستورات را در این سه ماه انجام می‌دهند؛ البته این اعمال را در حد امکان، هرکسی که نمی‌تواند هر روز را روزه بگیرد حتی الامکان ۵ روز از رجب و ۱۰ روز از شعبان را بگیرد؛ خلاصه به حسب ملاحظه مزاج و قوه و حال و استعداد بگیرد.

اگر می‌توانی نخواب و اگر کسی نمی‌تواند همه شب را نخوابد، صب باشد ، صب یعنی جگر سوخته، بیدار خوابی کند، شب زود بخوابد و سعی کند بیدار خواب کند طوری که بدن استراحت خود را بگیرد.
مرحوم قاضی اول شب می‌خوابیدند؛ بعد نماز می‌خواندند و بعد می‌خوابیدند و باز نماز می‌خواندند؛ همینطور تا دو ساعت به اذان که دیگر نمی‌خوابیدند مرحوم آخوند ۳ ساعت به اذان صبح بیدار بودند؛ اگر نافله شب را بجا نیاورید فایده ندارد و عرفان معنی ندارد.

عرفان به عمل است نه به گفتن!

اللهم صل علی محمد و علی محمد

[۱] ـ ذیل آیۀ ۱۰۱ از سوره آل عمران: ۳٫

[۲] ـ قسمتی از آیۀ ۱۵ از سوره الشورَی: ۴۲٫

[۳] ـ صدر آیۀ ۳۰ از سورۀ فصّلت: ۴۱٫

[۴] ـ مرحوم محدّث قمی (ره) در فصل پنجم که در اعمال ماه ذی القعده است گوید:….. و کیفیت آنچنان است که در روز یکشنبه غسل کند و وضو بگیرد و چهار رکعت نماز گذارد: در هر رکعت حمد یک مرتبه و قل هوالله احد، سه مرتبه و معوذتین یک مرتبه، پس استغفار کند هفتاد مرتبه و ختم کند استغفار را به «لا حَوْل وَ لا قوَّهَ الا باللهِ العَلیِّ العَظیم» پس بگوید: «یا عَزیزُ یا غفار أغْفر ذُنوبی وَ ذنوبَ جَمیع المُؤْمنینَ وَ المُؤمناتِ فإنَّه لا یَغْفِر الذُّنوبَ إلا أنْتَ». فقیر گوید: ظاهر آنست که: و ذکور و دعای بعد را، بعد از نماز باید بجا آورد.

[۵] ـ زیرا نمازهای واجب هفده رکعت است و هر یک از آنها دارای نوافل می باشند؛ بدین ترتیب: دو رکعت نافلۀ صبح که وقت آن قبل از نماز صبح است و هشت رکعت نافلۀ ظهر و هشت رکعت نافلۀ عصر که قبل از ظهر و عصر خوانده می‌شوند و چهار رکعت نافلۀ مغرب، که وقتش بعد از فریضۀ مغرب است و یک رکعت ایستاده و یا دو رکعت نشسته که یک رکعت حساب می‌شوند و وقتش بعد از نماز عشاء است؛ و مجموع آن‌ها، بیست و سه رکعت می‌شوند و یازده رکعت آن هم نافلۀ شب است که جمعاً سی و چهار رکعت هستند. بدین ترتیب مجموع نوافل و فرائض، پنجاه و یک رکعت می‌شوند.

[۶] ـ – بدین صورت که چهار رکعت از عصر و دو رکعت از مغرب و «وُتَیره» که مجموعاً هفت رکعت هستند حذف شود. (این توضیح از مرحوم علاّمه طهرانی روحی فداه است.)

[۷] ـ ذیل آیۀ ۸۷، از سوره الْأنبیاء: ۲۱٫

به نقل از سایت متقین