فایل صوتی و متنی

توبه در روز یکشنبه ماه ذی‌القعده

سالک در اوائل سلوکش نیاز به توبه دارد، هرگاه که از او گناه و مخالفتی سرزد پس اگر از گناه خود غسل توبه کرد، آمرزش طلبید و دو رکعت برای پروردگارش نماز خواند، کدورت گناه از دلش بر طرف می شود و اگر هر چندگاهی این دو رکعت را با کیفیتی که حاج شیخ عباس قمی رحمه الله در مفاتیح الجنان در اعمال یکشنبه اول ماه ذی القعده ذکر کرده، بخواند مفیدتر است.

بازدیدها: 36

ویژه نامه صوتی

دانلود صوت شرح درس کتاب شریف المطالب السلوکیه – بند ۳۳- فصل اول – تکرار توبه

دانلود صوت شرح درس کتاب شریف المطالب السلوکیه – بند ۵۷- فصل دوم – اقسام توبه

دانلود صوت شرح درس کتاب شریف المطالب السلوکیه – بند ۴۷- فصل دوم – مراتب التوبه: مراتب توبه

ویژه نامه متنی

دروس المطالب السلوکیه با موضوع توبه

متن شرح درس کتاب شریف المطالب السلوکیه – بند ۴۷- فصل دوم – مراتب التوبه: مراتب توبه

متن دعای حزین

شرح عمل توبه روز یکشنبه ماه ذی القعده

متن مناجات التائبین از مناجات خمس عشره

توبه از کلام میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب المراقبات

دروس المطالب السلوکیه با موضوع توبه

۵۷٫اقسام توبه

امام صادق(علیه السلام) فرموده است:

« توبه پیامبران از آشفتگی ضمیر و اضطراب باطن است، توبه اولیای الهی از شکل گیری خواطر منفی است، توبه اصفیا از کدورت نفسهاست و توبه خواص از اشتغال به غیر او است و توبه مردم عادی از گناهان است.»

۴۷٫مراتب توبه

در دست خط آقا و سرورم، سید هاشم حداد ـ رضوان الله تعالی علیه ـ چنین یافتم:

«توبه مردم عوام از گناهان است و توبه اولیا از شکل گیری خواطر است و توبه اصفیا از کدورت، دوری و غفلت دل است و توبه انبیا از آشفتگی ضمیر و باطن است.»

مطلب سی و سوم: تکرار توبه

سالک درباره این تصمیم باید مناجات تائبین و دعای حزین و سایر ادعیه های متناسب با حال خود را بخواند[۱] این دعاها به حال او جدا مفید هستند.

۱ـ بعصی از عرفا فرموده اند: دعای عوام با لفظ و دعای عابد با فعل و دعای عارف با حال است.

مناجاه التائبین

مناجات خمس عشره [یعنى مناجات هاى پانزده گانه] از مولاى ما على بن الحسین (علیهما السلام) است، علاّمه مجلسى (رحمه اللّه علیه) در کتاب بحارالانوار فرموده است: من این مناجات را به روایت از آن حضرت در کتاب‌هاى بعضى از علما (رضوان اللّه علیهم) یافتم.

المناجاه الاولى: مناجاه التائبین

مناجات اوّل: رازونیاز توبه کنندگان

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانى اش همیشگى است

إِلَهِی أَلْبَسَتْنِی الْخَطَایَا ثَوْبَ مَذَلَّتِی وَ جَلَّلَنِی التَّبَاعُدُ مِنْکَ لِبَاسَ مَسْکَنَتِی وَ أَمَاتَ قَلْبِی عَظِیمُ جِنَایَتِی فَأَحْیِهِ بِتَوْبَهٍ مِنْکَ یَا أَمَلِی وَ بُغْیَتِی وَ یَا سُؤْلِی وَ مُنْیَتِی فَوَعِزَّتِکَ مَا أَجِدُ لِذُنُوبِی سِوَاکَ غَافِراً وَ لا أَرَى لِکَسْرِی غَیْرَکَ جَابِراً وَ قَدْ خَضَعْتُ بِالْإِنَابَهِ إِلَیْکَ وَ عَنَوْتُ بِالاسْتِکَانَهِ لَدَیْکَ فَإِنْ طَرَدْتَنِی مِنْ بَابِکَ فَبِمَنْ أَلُوذُ وَ إِنْ رَدَدْتَنِی عَنْ جَنَابِکَ فَبِمَنْ أَعُوذُ فَوَا أَسَفَاهْ مِنْ خَجْلَتِی وَ افْتِضَاحِی وَ وَا لَهْفَاهْ مِنْ سُوءِ عَمَلِی وَ اجْتِرَاحِی أَسْأَلُکَ یَا غَافِرَ الذَّنْبِ الْکَبِیرِ وَ یَا جَابِرَ الْعَظْمِ الْکَسِیرِ أَنْ تَهَبَ لِی مُوبِقَاتِ الْجَرَائِرِ وَ تَسْتُرَ عَلَیَّ فَاضِحَاتِ السَّرَائِرِ وَ لا تُخْلِنِی فِی مَشْهَدِ الْقِیَامَهِ مِنْ بَرْدِ عَفْوِکَ وَ غَفْرِکَ وَ لا تُعْرِنِی مِنْ جَمِیلِ صَفْحِکَ وَ سَتْرِکَ إِلَهِی ظَلِّلْ عَلَى ذُنُوبِی غَمَامَ رَحْمَتِکَ ،

خدایا! گناهان بر من لباس خوارى پوشانده، و دورى از تو جامه درماندگى بر تنم پیچیده، و بزرگی جنایتم دلم را میرانده، پس آن را با توبه به درگاهت زنده کن، اى آرزویم و مرادم و خواسته‌ام و امیدم، به عزّتت سوگند براى گناهانم آمرزنده‌اى جز تو نمى‌یابم، و براى دل شکستگی‌ام جبران کننده‌اى جز تو نمی‌بینم، به پیشگاهت با توبه و انابه فروتنی نمودم، و با ذلّت و خوارى، به درگاهت تسلیم شدم، اگر مرا از درگاهت برانى به که روى آورم؟ و اگر از آستانت بازگردانى به که پناه برم؟ در این حال افسوس از شرمندگى و رسوایى‌ام، و دریغ از زشتى کردار و فراهم آوردن گناهانم، اى آمرزنده گناهان بزرگ، و اى جبران کننده استخوان شکسته، از تو درخواست مى‌کنم که گناهان تباه کننده‌ام را بر من ببخشایى، و بر من بپوشانى پنهان کاری‌هاى رسواکننده ام را، و مرا در عرصه قیامت از نسیم گذشت و آمرزشت بى بهره مگذارى، و از پوشش زیباى چشم پوشى‌ات عریان و بى پوشش رها نسازى، خدایا سایه رحمتت را بر گناهانم بینداز،

وَ أَرْسِلْ عَلَى عُیُوبِی سَحَابَ رَأْفَتِکَ إِلَهِی هَلْ یَرْجِعُ الْعَبْدُ الْآبِقُ إِلّا إِلَى مَوْلاهُ أَمْ هَلْ یُجِیرُهُ مِنْ سَخَطِهِ أَحَدٌ سِوَاهُ إِلَهِی إِنْ کَانَ النَّدَمُ عَلَى الذَّنْبِ تَوْبَهً فَإِنِّی وَ عِزَّتِکَ مِنَ النَّادِمِینَ وَ إِنْ کَانَ الاسْتِغْفَارُ مِنَ الْخَطِیئَهِ حِطَّهً فَإِنِّی لَکَ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ لَکَ الْعُتْبَى حَتَّى تَرْضَى إِلَهِی بِقُدْرَتِکَ عَلَیَّ تُبْ عَلَیَّ وَ بِحِلْمِکَ عَنِّی اعْفُ عَنِّی وَ بِعِلْمِکَ بِی ارْفَقْ بِی إِلَهِی أَنْتَ الَّذِی فَتَحْتَ لِعِبَادِکَ بَابا إِلَى عَفْوِکَ سَمَّیْتَهُ التَّوْبَهَ فَقُلْتَ:

و ابر مهربانى‌ات را به سوى عیب هایم گسیل کن، خدایا آیا برده فرارى جز به جانب مولایش باز مى گردد؟ یا کسى به او از خشم مولایش جز مولایش پناه مى دهد؟ خدایا اگر پشیمانى از گناه توبه است، پس به عزّتت سوگند که من از پشیمانانم، و اگر آمرزش طلبى از خطاکارى سبب فرو ریختن خطاها از پرونده است، من از آمرزش خواهانم، حق رضایت با توست تا راضى شوى، خدایا با قدرتت بر من توبه ام را بپذیر، و با بردبارى است نسبت به من از من درگذر، و با آگاهى ات از حال من با من مدارا فرما، خدایا تویى که به روى بندگانت درى به سوى بخششت گشودی و آن را توبه نامیدى، و خود فرمودى:

تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَهً نَصُوحا فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ الْبَابِ بَعْدَ فَتْحِهِ إِلَهِی إِنْ کَانَ قَبُحَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ فَلْیَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِکَ إِلَهِی مَا أَنَا بِأَوَّلِ مَنْ عَصَاکَ فَتُبْتَ عَلَیْهِ وَ تَعَرَّضَ لِمَعْرُوفِکَ فَجُدْتَ عَلَیْهِ یَا مُجِیبَ الْمُضْطَرِّ یَا کَاشِفَ الضُّرِّ یَا عَظِیمَ الْبِرِّ یَا عَلِیماً بِمَا فِی السِّرِّ یَا جَمِیلَ السِّتْرِ [السَّتْرِ] اسْتَشْفَعْتُ بِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ إِلَیْکَ وَ تَوَسَّلْتُ بِجَنَابِکَ [بِجِنَانِکَ ] وَ تَرَحُّمِکَ لَدَیْکَ فَاسْتَجِبْ دُعَائِی وَ لا تُخَیِّبْ فِیکَ رَجَائِی وَ تَقَبَّلْ تَوْبَتِی وَ کَفِّرْ خَطِیئَتِی بِمَنِّکَ وَ رَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

«بازگردید به جانب خدا، بازگشتى خالصانه» ، پس عذر کسى که از ورود به این در پس از گشوده شدنش غفلت ورزد چه می تواند باشد؟ خدایا اگر نافرمانى و گناه از بنده ات زشت بود، پس گذشت از جانب تو زیباست، خدایا نخستین، کسى نیستم که تو را نافرمانى کرده و حضرتت توبه پذیرش شدى، و خود را در معرض احسانت قرار داده و تو مرا مورد احسانش قرار دادى، اى پاسخگوى درماندگان، اى برطرف کننده زیان، اى بزرگ نیکى، اى داناى نهان، اى زیبا پرده پوش، به جود و کرمت به سوى تو شفاعت مى‌جویم، و توسّل می‌کنم نزد تو به فضل و رحمتت دعایم را اجابت کن، امیدم را به خود ناامید مساز، و توبه‌ام را بپذیر، و با احسان و مهرت خطاهایم را نادیده گیر، اى مهربان ترین مهربانان.

شرح عمل توبه یکشنبه ماه ذی‌القعده

رسول خدا (صلى الله علیه وآله) کیفیّت نماز را این گونه بیان فرمود که، در روز یکشنبه غسل کند و وضو بگیرد و چهار رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت به یک سلام) در هر رکعت، سوره «حمد» یک مرتبه، سوره «قل هو الله» سه مرتبه و سوره‌هاى «فلق» و «ناس» را یک مرتبه بخواند; و بعد از نماز هفتاد مرتبه استغفار کند، سپس آن را به “لا حَوْلَ وَلا قُوَّهَ اِلاَّ بِاللهِ الْعَلىِّ الْعَظیم“ِ ختم کند،
و بعد بگوید(در بعضی نسخ هفت مرتبه بگوید) :
یا عَزیزُ یا غَفّارُ، اِغْفِرْ لى ذُ نُوبى، وَذُ نُوبَ جَمیـعِ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ، فَاِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلاَّ اَنْتَ.]

توبه از کتاب المراقبات

توبه ای منقول از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و فضیلت توبه و استغفار برای بدست آوردن طاعت خدا در این ماه قبل از هر چیزی از تمام مسائلی که قبلاً گرفتار آن بودی توبه کن؛ توبه ای صادقانه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت شده است که در روز یکشنبه ماه ذی القعده فرمود:

مردم! کدامیک از شما می خواهید توبه کنید؟
راوی می گوید:
گفتیم: رسول خدا! همه ما می خواهیم توبه کنیم
حضرت فرمودند:
غسل کرده، وضو گرفته و چهار رکعت نماز بجا آورید
در هر رکعت یک بار فاتحه الکتاب،
سه بار قل هو الله احد
و یک بار معوذتین (قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق) بخوانید
آنگاه هفتاد بار استغفار نموده
و در پایان لا حول و لا قوه الا بالله بگویید
سپس بگویید: یا عزیز! یا غفار! اغفر لی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فانه لا یغفر الذنوب الا أنت
(ای عزیز! ای بخشاینده! گناهان من و گناهان تمام مردان و زنان مؤمن را ببخش که جز تو کسی گناهان را نمی بخشد.)

آنگاه فرمود:
بنده ای از امت من چنین عملی را انجام نمی دهد،
مگر این که از آسمان به او ندا می رسد:
بنده خدا! عمل را از نو شروع کن که توبه تو قبول، و گناهانت بخشیده شد
فرشته دیگر از زیر عرش ندا می کند:
ای بنده! مبارک باد بر تو و بر خانواده و خاندانت
منادی دیگری صدا می زند:
در روز قیامت، دشمنانت را از تو راضی می نمایند
فرشته دیگری ندا می کند:
ای بنده! با ایمان از دنیا می روی دینت از تو گرفته نشده و قبر تو وسیع و نورانی خواهد شد
منادی دیگری صدا می زند:
پدر و مادر تو و خاندانت بخشیده شده و در دنیا و آخرت خوش رزق خواهی بود
جبرئیل ندا می کند:
من با فرشته مرگ پیش تو آمده و به او دستور می دهم که با تو خوش رفتار بوده، بخاطر مرگ آسیبی به تو نرسانیده و بنرمی روح را از بدنت خارج نماید

گفتیم:
رسول خدا! اگر کسی در زمان دیگری چنین بگوید چطور؟ فرمودند:
چیزهایی را که گفتم برای او نیز خواهد بود
جبرئیل این مطالب را در شب معراج به من گفت

امام باقر (علیه السلام) فرمودند :
خداوند از توبه بنده خود بیش از شخصی که در شب دراز و بسیار تاریک مرکب سواری و آذوقه خود را گم کرده و سپس پیدا کند، خوشحال می شود.

و نیز از امیرالمؤمنین (علیه السلام) روایت شده است که : به شخصی که در حضور حضرت گفت :
استغفر الله،
فرمودند:
مادرت به عزایت بنشیند
می دانی استغفار چیست؟
استغفار درجه بلند مرتبگان بوده و شش شرط دارد:
اول – پشیمانی از گذشته
دوم – تصمیم بگیری که هیچگاه آن را انجام ندهی
سوم – این که حقوق تمام مخلوقات را ادا کرده تا جایی که خداوند را سبکبار دیدار نمایی
چهارم – تمام واجباتی را که ضایع کرده ای جبران نمایی پنجم – گوشتی را که از مال حرام روئیده با اندوه ذوب کرده تا پوست به استخوان بچسبد و گوشت جدیدی بوجود آید ششم – رنج فرمانبرداری را به جسم بچشانی، همانگونه که شیرینی گناه را به آن چشانیده ای
و در این هنگام بگو: استغفر الله