برشی از کتاب چلچراغ سلوک

احاطه سالک به عوالم غیبیه الهیه

وقتی مرتبه سیر و سلوک سالک رفعت پیدا کرد، کم‌کم به‌اندازه‌ای که استعداد، قابلیت و ظرفیت پیدا کرده، می‌تواند به عوالم الهیه، ملکوت آسمان و زمین، موضوعات و مسائلی که دیگران از آن محروم‌اند، دست پیدا کند.

احاطه سالک به عوالم غیبیه الهیه

مرحوم علامه طهرانی می گوید:«ازجمله آثار این مرتبه عالیه انسانی احاطه کلیّه است به‌قدر استعدادات امکانیه به عوالم الهیه»؛{۱} یعنی وقتی مرتبه سیر و سلوک سالک رفعت پیدا کرد، کم‌کم به‌اندازه‌ای که استعداد، قابلیت و ظرفیت پیدا کرده، می‌تواند به عوالم الهیه، ملکوت آسمان و زمین، موضوعات و مسائلی که دیگران از آن محروم‌اند، دست پیدا کند.

ایشان می‌فرماید: «نتیجه این احاطه اطلاع بر ماضی و مستقبل است و تصرف در مواد کائنات»؛ یعنی وقتی سالک این احاطه و اشراف را بر عوالم ملکوتی پیدا کرد و در قلب و باطن او صفا و شفافیتی ایجاد شد، ممکن است که از گذشته و آینده باخبر شود و در این جهان تصرفاتی از خود نشان دهد‌ که دیگران قدرت آن را ندارند؛

لذا در ادامه می‌فرماید: «چه محیط را غایت تسلط بر محاطٌ‌علیه حاصل است». یک محیط داریم و یک محاط. محیط به آن‌ کسی می‌گویند که از هر جهت احاطه دارد. محاطٌ علیه به کسی می‌گویند که مورد احاطه این شخص قرار گرفته است. سالک این احاطه و اشراف را در اثر پیشرفت معنوی به دست آورده است؛ لذا ممکن است که پیشگویی‌هایی کند یا تصرفاتی از خود نشان بدهد.

ایشان می‌فرماید: «با همه‌کس مصاحَب و در همه‌جا حاضر»؛ یعنی قدرت تسلطِ روح سالک است که می‌تواند با این‌که در یک جا نشسته، هر جا را که اراده کند، ببیند و با هر کسی که بخواهد هم‌نشینی پیدا کند و اطلاعاتی را به دست بیاورد.

این مطلبی که ایشان می‌فرماید، در اثر مکاشفات روحی برای شخص سالک چه زن و چه مرد پیش می‌آید، ولی در جای دیگر این کتاب فرمودند که دسترسی به چنین اموری برای سالک خطر عظیمی دارد؛ یعنی امکان دارد که سرگرم این مسائل شود و از رسیدن به آن هدف نهایی باز بماند. افراد کمی هستند که این‌جور مکاشفات و کرامت‌هایی را پیدا کنند و دل‌بسته و مغرور نشود.

«شیخ عبدالکریم جیلی که یکی از عرفاست در کتاب خود به نام الانسان الکامل چنین گوید: به یاد دارم وقتی به مقدار یک لمحه به من حالی دست داد که خود را متحد با جمیع موجودات یافتم، به‌طوری‌که حضور همه آن‌ها را بالعیان مشهود خود می‌دیدم ولی این حال بیش از یک لحظه دوام نداشت».

این داستان اثبات می‌کند ممکن است سالک حالش به‌جایی برسد که سلطه‌ای بر این عالم پیدا کند و روحش همه‌جا سیر کند و همه‌کس و همه چیز در قبضه او در بیاید، ولی می‌فرماید این‌ حالت یک ‌لحظه بیشتر دوام نداشت. برای برخی افراد مثل یک برقی می‌آید و می‌رود، ولی برای بعضی از افراد زمان بیشتری می‌ماند.

اگر شخص، استادی نداشته باشد و دل‌بستگی به این مسائل پیدا کند ممکن است تا آخر عمرش با همین کرامت‌ها و غیبیات مشغول گردد. همین‌طور که ما دیدیم بعضی افراد این‌گونه بودند، ولی افرادی هم بودند که متوسل به اهل‌بیت (ع) می‌شدند تا این مکاشفه‌ها و این غیبیات در آن‌ها از بین برود؛ چون با وجود این مسایل خطر توقف در مسیر الی اللّه وجود دارد.

«البته مانع از دوام و استمرار این حال، همانا اشتغالات به تدابیر بدن است». اگر یک هم‌چنین مسایل غیبی برای ما پیش بیاید و مستمر نباشد، به این دلیل است که ما به امور مادی، جسمی و دنیایی مشغول می‌شویم؛ لذا از استمرار این حالت‌های روحی و معنوی بازمی‌مانیم.

بدین‌جهت در ادامه می‌فرماید: «و حصول تمامیت این مراتب بعد از ترک تدبیر بدن است». اگر سالک بتواند کلیه امور خود را از جمله امور جسمی و زندگی، همه را به خدا بسپارد و اراده خدا را در کارهایش ببیند، در اثر این فنا و این بی‌خود شدن، زمان آن حالت‌های غیبی برای او بیشتر ادامه پیدا می‌کند.

پی نوشت:

۱- لب اللباب در سیر و سلوک اولی الالباب

منبع: کتاب چلچراغ سلوک در شرح رساله «لب اللباب در سیر و سلوک اولی الالباب»، بخش اول: معرفتی اجمالی دربارۀ سلوک- از تألیفات آیت الله حاج شیخ محمدصالح کمیلی خراسانی حفظه الله

علاقه‌مندان جهت خرید و مطالعه کتاب می توانند از طریق همین لینک اقدام فرمایند.

لینک کوتاه : https://www.komeily.com/?p=32349